Toeko's most read articles

Kial tiom da memoraĵoj ĝuste el Estonio? Oni devus komenci de la tempo eĉ de antaŭ mia naskiĝo. Mia familio fondiĝis en 1936 jaro en tiu tempo apartenanta al Pollando Vilno. Mi naskiĝis tie. En septembro de 1939-a jaro Sovetio senanonce ekokupis orientan parton de Pollando kaj jam la 19-an enpaŝis la soveta armeo al Vilno. Post mallonga tempo Sovetio bonkore "redonis" la urbon kaj ĝian regionon al ankoraŭ (preskaŭ) sendependa Litova Respubliko. Pro la antaŭaj konfliktoj polaj-litovaj kaj krei…

Okazaĵo Estis 1959 jaro. Mia patrino estis ĉiĉeronino en nia urbo Vroclavo. Ŝi parolis perfekte la rusan kaj germanan lingvojn - do ofte oni ŝin vokis por ŝi montru la interesaĵojn de la urbo al eksterlandaj ekskursoj. Foje ŝi vokis min - ke mi venu kun ŝi - estas ekskurso de sovetaj soldatoj kiuj troviĝas en Vroclavo. Oni permesis al ili foje ne tuttempe esti en kazerno sed iom distriĝi vizitante urbon de sia servo. Ĉar mi ankaŭ parolis la rusan lingvon - mi volonte aliĝis - esperante…

NIKOLAI VESTMAA Allikas: Vikipeedia Mine: navigeerimiskast, otsi Nikolai Vestmaa (15. detsember 1898 Tori vald, Pärnumaa – 18. juuni 1983 Sydney) oli eesti loomaarst. Õppis 1920 (vabakuulaja) ja 1922–1925 (lõpetas) Tartu Ülikoolis loomaarstiteadust. Oli 1936–1944 Jõgeva loomaarst, 1944 põgenes Saksamaale, 1949 siirdus Austraaliasse. --------------------------- Tiun ĉi mencion mi trovis en estonlingva "Vikipeedia". Ĉar la menciita persono estis mia onklo - mi jen provos plivastigi…

Kial mi lernis Esperanton? Unuafoje la vorton "Esperanto" mi vidis en 1948 jaro. Tiam en urbo Jelenia Góra, kie mi tiutempe loĝis, oni inaŭguris memorŝtonon omaĝe al Ludoviko Zamenhof. La afero tute ne ekinteresis min - tiutempe 10-jaraĝan knabon. Gepatroj aligis min al la kurso de angla lingvo kiu estis gvidata en loka filio de YMCA. Mi komencis lerni. Ĝis nun mi posedas la lernolibron de tiu tempo. Post eble duonjaro la povo malpermesis ekziston de YMCA en Pollando kiel "malamikan, imperi…

La 94-a Universala Kongreso en Bjalistoko estis mia tria UK. Mi jam partoprenis la 72-an en Varsovio (1987 j.) kaj la 90-an en Vilno (2005 j.). Sed la lastan, finiĝintan antaŭ kelkaj tagoj mi partoprenis de komenco ĝis fino; la antaŭajn mi forlasis pli frue.. Al Bjalistoko mi alvenis jam vendrede, la 24-an de julio posttagmeze. Luksa situacio - min gastigis mia frato kiu loĝas en Bjalistoko. Mia celo estis renkonti kiel eble plej multe da homoj kun kiuj mi jam antaŭe konatiĝis persone ,kaj…

Kiel mi menciis en la subskribo sub foto prezentanta la unuan pollingvan eldonon de "Sinjoro Tadeo" de Adam Mickiewicz - hodiaŭ en Pollando estas "Tutpollanda tago de la laŭtlegado de Sinjoro Tadeo". Jen plena titolo de la poemo: Sinjoro Tadeo aŭ lasta armita posedopreno en Litvo. Nobelara historio de la jaroj 1811 kaj 1812 en dekdu libroj verse (pole: Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem). Kaj sube komenca fragm…

Malnovaj memoraĵoj. Iam mi akiris memoraĵojn kiujn verkis mia fora kaj flanka parenco patrinflanka. Li verkis tion ĉi en la jaro 1846-a, tiutempe aĝante 83 jarojn. Lia patro estis signifa persono inter pola nobelaro en tre fora - orienta parto de tiutempa Polujo. Nun tiu ĉi loko troviĝas en orienta Bjelarusio - proksime al la limo kun Rusio. La aŭtoro rakontas pri sia vivo, naskiĝloko, kutimoj regantaj en nobela bieno, pri parencoj kaj konatuloj de sia patro. La verko estas ankaŭ interesa…

Kiel mi fariĝis Malsuprasileziano kaj Vroclavano. Certe vizitantoj de mia paĝo en Ipernity rimarkis jam delonge, ke mi multfoje reklamis kaj propagandis mian urbon, per miaj fotoj, kaj iaj artikoletoj. Sed kiel mi fariĝis loĝanto de tiu ĉi regiono? Jen suba teksto, kiu estas traduko de mia verketo pollingva, la demandon respondas. Do ankoraŭfoje: KIEL MI FARIĜIS MALSUPRASILEZIANO KAJ VROCLAVANO

En alia loko (artikolo "Memoraĵoj el Estonio") mi mallonge skribis pri mia vivkomenco. Kiel mi tie skribis - nur en 1993-a jaro unuafoje ekestis ebleco senprobleme veturi al jam liberaj baltaj ŝtatoj. Mi tiam vizitis Estonion. Mi skribu mallonge kiel okazanta estis la vojaĝo. El Varsovio mi veturis per trajno - tra Bjalistoko kaj Suwałki al pola-litova limo. Kelkajn kilometrojn post la limo - sur malgranda stacieto la pasaĝeroj kiuj estis veturontaj plu - devis transiri al alia trajno kiu moviĝ…

Dum ĉeesto en la Universala Kongreso precipe ekinteresis min du preĝejoj. Unu troviĝas proksime de la loko kie mi loĝis dum mia restado en Bjalistoko. Granda barokstila preĝejo sur monteto, apud la ŝoseo kuranta al Varsovio. Preĝejo de Dia Rezurekto estis konstruita ... en la jaroj 1991-96 laŭ "vilna baroka stilo". Intenco konstrui ĝin estis memoro pri ĉiuj Poloj murditaj de diversaj invadintoj. Kiel modelo servis detruita dum soveta regado preĝejo en Berezwecz (nune en Bjelarusio). La intern…

Protekto de la ĉirkaŭanta nin medio... Kiom da kontraŭdirojn ĝi elvokas! Unue - troa produktado de karbonbioksido. Ĉu ĉiam oni tiom ĝin produktis? Certe ne. En pasinteco estis malpli da homoj kaj preskaŭ sola produktado de karbonoksido estis okazanta en la fornoj kaj fajrujoj de hommastrumadoj. Fajron uzis forĝistoj kaj brikfaristoj. Iom da karbonoksido produktiĝis dum elbruligado de herboj, de arbaroj - por akiri teron taŭgan por agrikulturo. Tio ĉi estas preskaŭ solaj fontoj de tiu gaso. Vere…

Rememoriĝis al mi rumana humoraĵo, kiun mi legis antaŭ multegaj jaroj (kiam oni estas preskaŭ centjarulo - jen kaj jen rememoriĝas tre malnovaj aferoj). Jen: Kiam maljunulo Johano Nebulesku atingis sian centjaran jubileon - tuta vilaĝanaro kolektis monon kaj organizis al li ekskurson al la ĉefurbo - Bukureŝto. La vojaĝo estis lia unua vojaĝo per la trajno, la unua forlaso de sia vilaĝo. Post unusemajna foresto Johano Nebulesku revenis hejmen. Tuta vilaĝo kolektiĝis kaj pridema…

Kial tiom da orgenoj sur mia paĝo ? - povas iu demandi. Vere strange. Laŭ profesio mi estas elektroenergetikisto. Dum la lernojaroj 1945-52 mi tamen frekventis la muziklernejon kaj finis plenan tiutempan sepjaran bazan edukadon en la klaso de fortepiano. Plu mi ne lernis ĉar mi komencis lernadon en faka mezlernejo kaj vere malestis tempo por paralela lernado en muzika mezlernejo. Tamen en nia loĝejo estis piano kaj mi sufiĉe multe ĝin ludis. Tio ĉi finiĝis kiam en 1966-a jaro mi akiris propr…

Kiel homoj scias helpi al si dum malvarmo. Iam mi legis ie en interreto, kaj nun mi rememoris (ne - mi trovis noticojn) kiel homoj vivas dum malvarmo. Jen proksimume tiel: +20°C - Grekoj surmetas ĵerzojn (se scipovas ilin trovi). +15 - Jamajkanoj enŝaltas hejtadon (se havas tian). +10 - Usonanoj komencas tremi pro malvarmo. Rusoj apud siaj somerdomoj plantas kukumojn. +5 - Oni povas vidi propran spiron. Italaj aŭtomobiloj rifuzas ekfunkciiĝi. 0 °C - En Usono frosti…

Iom pli pri memoraĵoj el Estonio. Ial la estonaj uzantoj de "Ipernity" ne rapidas rakonti ion interesan pri sia lando - do mi provos ion diri - helpe de propraj materialoj kaj aliaj - trovitaj en la reto. Iom do pri Tallinn - ĉefurbo de Estonio. La unua skriba mencio pri setlejo kaj kastelo de Estoj troviĝas ĉe Muhammad el-Idrisi en la jaro 1154. Antaŭ ol Tallinn akiris la nunan nomon - dum jarcentoj ĝi nomiĝis Reval (Revel, Reval). Laŭ legendo dana reĝo Valdemaro la Dua dum ĉasado sur dekl…

Oranĝkolora Alternativo - komence grupo, poste hepeninga movado, ekestinta en Vroclavo, sed aganta en kelkaj aliaj polaj urboj, prefere en la 80-aj jaro de la pasinta jarcento. Ĝi estis certagrade heredinto de la nederlanda movado de "Provo" kaj de la Partio de Koboldoj. La nomo memorigis la ĉie montratan ruĝon de la politika kaj socia vivo kaj montris ke ekzistas ankaŭ alia koloro. La Oranĝkoloran Alternativon iniciigis komence de 80-aj jaroj personoj ligitaj kun vroclavaj opoziciaj movadoj…

Sekva parto de la "Memuaroj" de mia fora parenco, pri la Unua Dispartigo de Pollando. " Multaj per tiuj rakontoj trapenetritaj ektimiĝis tiel, ke lasis siajn oficojn kaj posedaĵojn, kaj translokiĝis al dua bordo de Dźwina (Daugava) kaj Berezyna ne ĵurinte al la Monarkino. La plej grava estis duko Radziwiłł Sinjor' Karulo (tiel oni lin nomis - alskribo mia - T.K.) Posedante tri distriktojn kaj urbojn Newel Siebież kaj Kopyć kaj ĉe ili grandegajn posedaĵojn, ne kuraĝis ĵuri. Kaj kiam oni d…

Pri du oficiroj. Apude mi skribis mian memoraĵon pri stulta oficiro. Nun - ion pri aliaj oficiroj. Estis aŭtuno de 1944-a jaro. Se Vi legis miajn aliajn artikoletojn - Vi scius, ke tiutempe mi loĝis, kun gepatroj, en Estonio. La jaron 1944 ni pasigis en vilaĝo Peedu - 25 kilometrojn sude de Tartu. Tien evakuigis nin devige la germana okupa povo antaŭ antaŭvidata soveta invado. Ekde nia alveno al Peedu, en februaro ni loĝis en "Vana veski" - malnova muelejo.( Sufiĉe malbona foto kune kun…

Daŭrigo de la "Memuaroj" de mia fora parenco, pri la Unua Dispartigo de Pollando. "Civitanoj ("civitanoj" oni tiutempe nomis nur nobelojn - posedantojn de bienoj kaj aliaj havaĵoj - alskribo mia - T.K.) kolektiĝantaj en guberniaj ĉefurboj, la juĝejajn oficistojn liberavoĉe dum Elektadoj elektis, krom nur kelkaj plej altaj, kiuj estis enificigataj al Senato per ordono de Imperiistino. Pagado de la impostoj ĝis ŝia vivofino kaj ankaŭ donado de homoj al armeo konserviĝis, kiel estis pro…

Malĝusta koloro. El miaj rememoroj el la tempoj de milito mi ankoraŭ neniam rakontis pri ... malĝusta koloro de mia ĵerzo. Estis jaro 1942. Tiutempe kun miaj gepatroj mi loĝis en Tartu (Estonio) ĉe la Riia Maantee (Riga Ŝoseo) - nun estanta daŭrigo de la mezurba strato Riia, en domo kun nuna numero 48. La "Ŝoseo" estis komenciĝanta malantaŭ la vagonara ponto. Se tion ĉi iam legos iu Tartuano aŭ konanto de la urbo - estos klare kie mi loĝis. Mi frekventis antaŭlernejon situitan ĉe la stra…