Macko Eugen's most read articles

Samtempe estis; raporto el la politika parto de la Itala Kongreso de Esperanto en Triesto 2019 En la kongresa programo inter alie staris: Prelegoj de Gábor Márkus: „La plej gravaj historiaj eventoj kaj iliaj lingvoj.“ Kaj „Hungario kaj la problemo pri internacia komunikado.“ Prezento de Eugen Macko : István Nemere – Historio de Hungario. Ambau prezentado tushis politik-historiajn temojn, kiuj nuntempe aktualas, ne nur en Hungario, sed ankau en la Europa Unio.…

Serchante en miaj antauaj esperanto skribajhoj en esperanto, mi trovis tiun ne publikigitan prelegon en San Marino antau pli ol 25 jaroj, por mendi mian doktorighon che AIS-o. Denove legante mi ekkonis la filozofian principon de mia nuntempa okupigho kun historio, pri la nova dialogika pensado che la superpasho dela klasiko. Tiu prelego klarigas la principon, pri Heidegger kaj Rosenzweig, pri kiu kompreneblas la dialogiko de la historio, anshtatau de la ghis nuna klasik-dialektika…

1. La dialogike nova pensado en la filozofio transpasis, nun jam antaŭ pli ol cent jaroj, la klasikan idealismon. Preskaŭ samtempe kun la apero de la arte-farite dialogika lingvo Esperanto, kiu siaparte simile transpasis la klasikan lingvistikon. Tio estis la tempo de secesio, kiam la arto ne plu volis obei la klasikajn regulojn de bildigo kaj serĉis novajn vojojn. Al klasikaj pensuloj ŝajnis tiu nova movado kiel malserioza ĥaoso kaj ili volis ridindigi, diskretidigante ĝin, kie ili nur po…

Elöszó Nemere István „ Magyarország története“ trilógiájának elsö részéhez Történelmi objektivitás? Egyetemeken megpróbálnak, amennyire csak lehet, hiteles történelem tudományokat folytatni, vagyis egy bizonyos objektivitást elérni. Ez különösen fontos lett, amióta a természttudományok és a technika egzakt kritériumoknak felelnek meg, következetesen univerzális hatást gyakorolva. Azonban ez a reneszánszban megkezdödött és a mai napig tartó követelménynek, a szellemi-szociális-történe…

Der Vortrag ist zu sehen und zu hören auch in YouTube: www.youtube.com/watch?v=6tnhj2BHOjw In YouTube ist der Vortrag zu hören und zu sehen: Vortrag am 16.06.2016 in „Eine Welthaus“. Veranstalter: Esperanto Klub München. Interdisziplinäre Betrachtung des Problems, aus dem Inter-Völkischen Bereich, Inter der Philosophie, Geschichte, Politik, Soziologie, und Sozialpsychologie. IV. Teil der Vortragreihe : Zusammenbruch der Habsburgermonarchie 1.- Durch die klassische…

Komentario al parolo de Vinko Oslak enkadre de la simpozio memore al Eŭgeno de Zilah Chu beletra filozofo, au chu filozofia beletristo? Jam la nomita gviddemando intencas meti la analizon en klasikaj kategorioj. Kiun Oslak klerigas per sia ghenerale kvinopa kompreno de la filozofio, per kiuj li volas kapti la pensmanieron de Zilah. Ekzemplodona estighos por li, la influo de Paul Sartre kaj lia vivkunulino Simone de Beauvoir, al Zilah kaj ankau al lia edzino Madlen. Kion Oslak pro…

1. A dialogikusan új gondolkodás immár több mint száz éve megha­ladta a klasszikus idealizmust. Szinte egy időben a mesterségesen dialogikus eszperantó nyelv megjelenésével, amely a maga részéről szintén túlléptett a klasszikus nyelvészeten. Ez a szecesszió korában történt, amikor a művészet már nem kívánt engedelmeskedni a klas­szikus ábrázolás szabályainak, és új utakat keresett. A klasszikus gondolkodóknak ez az új mozgalom zavarosnak, ko­molytalan dolognak tűnt, és ahol csak lehetett,…

Europo estis klasike naciisma. En la EU necesas superpashi la naciismon. La klasiko estis superpashita. La arto superpashis unue la klasikon. Dialogiko superpashis la klasikon. Dialogika filozofio superpashis la klasikan idealismon. Esperanto estas dialogika lingvo. E-o superpashis la klasikan lingvistikon. E-o ne estas planlingvo, sed arte-farita. E-o ligas inter-ece, t.e. dia-logike. E-o ligas interece demokratie. La nuna mo…

Az eszperantó átlépi a nemzeti nyelvek idiotizmusát Egy úgy mondva „ szépen beszélt“ nemzeti nyelv, tele van idiomokkal és idiotizmusokkal. Különösen a magyarok ne felejtsék el, a Trianon után, e nyelvhez tartozó népek felfogási módját, mely a többnyelvüség hatására, a megértési logika is megváltozik, vagyis eltávozik a megrögzött szokásoktól. De mindez a nyelvek, különösen a jelen idök fejlödési világstruktúrájához tartozik. A nyelv elöször is a megértéshez szükséges. Után…

Elöadás Budapesten a "Kulturális Eszperantó Szövetség" termében 2017.04. 27. CEU (Central European University) esetében mutatkozik konkrétan, a reáldialógika szükségessége a demokráciában Az idealizmus nem vezet a problémák megoldásához. Ezt már jó párszor tapasztaltuk a történelemben (pld. nacionalizmus, kommunizmus). Tanuljunk ezekből, hogy ne csináljuk ugyanazokat a hibákat. Ez nem jelenti, hogy mellőzzük az emberiség nagy törekvéseit, úgymint a human…

Esperantofilozofia prelego , je la 15. marto 2021, en la Skajpo, organizita de la Munkena Esperanto Klubo. Tiu prelego estas videbla kaj audebla ankau rete en: Eugen MackoYou Tube; Esperanto transpashis la klasikon. www.youtube.com/watch?v=_-W5817pyOU&t=397s Antau tri jaroj somere, kadre de EDE kunvenoj en Alsóörs che Balatono, okazis jam seminario pri tiu temo. Fakte mi volas nur kunfandi la esencon de tiuj pensoj. Enkonduke mi volas iomete klarigi la nocioj…

Mia ŝatata scienco post la filozofio fariĝis la socipsikologio, aparte de kiam mi okupiĝas pri politiko. Mia interesiĝo pri ĝi ne estas nova, ĉar ĝian aktualecon (jam antaŭ pli ol kvardek jaroj) mi rekonis kiel ekster­landano en Germanio. Por miaj filozofiaj studoj mi elektis ĝin en la mun­­kena Universitato Ludoviko Maksimiliano (LMU) kiel krom­fakon. Senpere mi observadis la socion ĉirkaŭ mi kaj devis konstati konfuzan konduton, aparte en rilato al mi kiel eksterlandano. Dum la observado…

1. Das dialogische neue Denken in der Philosophie hat den klassischen Idealismus schon mehr als hundert Jahre über­wunden. Fast gleichzeitig als auch die künstlerisch-kon­struierte, dialogische Sprache Esperanto erschien, welche gleichzeitig auch die klassische Linguistik überwand. Das war die Zeit der Sezession, als sich die Kunst nicht mehr den Re­geln der klassischen Tugenden unterwerfen wollte und suchte neue Wege. Für klassische Denker erschien diese neue Bewegung als ein nicht seriö…

Recenzió, Róbert Péter „Bátrak és leleményesek voltak…“ címü könyvéhez, melyet 2020. febr. 12-én mutatott be a „keresztény- zsidó társaság“ összejövetelén. Könyvében Dr. Róbert Péter történész, történelmi tények kutatásának eredményeként kimutatja a náci idökben elszenvedett magyar zsidóság sorsát. Több eddig még ismeretlen vagy a feledésbe merült, olyan szervezeteket és személyiségeket mutat be, akik ellenállási mozgalmak ban vettek részt. Kutatásában azokra az eseményekre fordítja a…

La prelego estas ankau audi-videbla en youtobe: www.youtube.com/watch?v=Sq-3HN7YTro Montrighis la fino de la klasikhistoriaj militoj por necesa uzo de dialogikaj solvoj Kion ni nomas historio, au kio estas klasika historio? Ghenerale tio kio okazis kaj pasis , kio ne plu estas restarigebla. De tiu restas ekzisti nur iu parto, kiu konsciighis, el kiu estighis la klasiko. Tamen la plejparto de la okazintoj estis forgesita, kiu sekvas el la malgranda komprenkapablo de la homo.…

Eldonoj kontraŭ ĉiu komerca konsidero , de la : „Historio de Hungario“ de István Nemere, esperantigita de Jozefo Horvath, „History of Hungary“ de István Nemere, angligita de Christopher Claris, originala titolo: „Magyarország története“, 989 év krónikája. Kial? Ĉar intereso pri naciaj historioj estas limigita, precipe pri unu nacio. Sekve la merkata valoro de iu libro pri nacia historio dependas de la nombro de la loĝantaro de tiu nacia ŝtato. En Hungario k…

Komentaro al la diskuto pri la : Klasika kaj nova-realeca Esperantomovado Afiŝita de redakcio de Libera folio je 2005-01-16 Ne estas la tasko de la esperantomovado batali kontraŭ la naciismo, tio povas esti preterlasita al politikaj partioj. Sed ekkoni, montri kaj klarigi erojn de naciismaj enhavoj en niaj pensoj, sentoj, sintenoj kaj en la edukado, estas necesa okupiĝo de ĉiu esperantisto. Pro tio estas konvena la diskuto kiu jam kelktempe daŭras en, por kaj kontraŭ al la ku…

Kio nun okazas en Usono, estas malvastigo la historian evoluon en la polarizo. En la lando kie antue okazis ekzemple libera, multflanke konstruktiva demokratio, nun fermighas al dupolara dialektika kontraueco. Bedaurinde la sama problemo kiu okazis en Europo jam antau kelkcent jaroj, de kie tiam la Usonanoj montris la eliron. Bedaurinde nun ankau tie montrighas rigida malkapablo kompreni la pluan historian evoluon. Estas malghoja sperti, ke tio okazas en la lando, kiu ghis nun servi…

Der Vortrag ist auch zu sehen und zu hören in YouTube: www.youtube.com/watch?v=Uu1yZXf5LAM 1. Wo und wann sind in der Geschichte für die Gegenwart brauchbare Verhaltensweisen für die Europäische Union zu finden? Nicht um diese unmittelbar übernehmen zu wollen, sondern entwickelt für die aktuelle Gegenwart, gelernt aus den Fehlern der Vergangenheit, verwenden. Dafür steht die zentraleuropäische Geschichte der Habsburgermonarchie der letzten fünf Jahrhunderte zu Verfügung, rel…

Ez az előadás, két előbbi előadás összetett értelme, mely a kultúrökológiát magyarázza. Az első; ismertető előadás volt 2011-ben a Müncheni Eszperantó Klubban, Abram De Swaan könyvéről „A nyelvek társadalma “(Words of the World). A másik; előadás a „Természet és kultúra ökológiája“-ról szólt, 2014 augusztusában az EDE-Federáció „nyári akadémiáján“ Franciaországban, mely a Gresion Kastélyban volt megtartva. A mostani előadás megnevezése, mely a YouTube-on is hallh…