I

Ii - i | i as in “marine“ | i | и | i [FG alfabet]. — Nomoj de la literoj: … i ... [FE 1]. — i [OA 7] = nomo de la litero i, dekdua litero de la Esperanta alfabeto. — Rim.: [Lingva Respondo 56 (1893): Pri la nomoj de la literoj]. La literojn de nia alfabeto mi proponas nomi en la sekvanta maniero: a, bo, co, ĉo, do, e, fo, go, ĝo, ho, ĥo, i, jo, ĵo, ko, lo, mo, no, o, po, ro, so, ŝo, to, u, ŭo, vo, zo. - Esperantisto, 1893, p. 32.

i - marque l’infinitif; ex. laŭd’i louer | termination of the infinitive in verbs; e. g. laŭd’i to praise | bezeichnet den Infinitiv; z. B. laŭd’i loben | означаетъ неопредѣленное наклоненіе; напр. laŭd’i хвалить | oznacza tryb bezokoliczny słowa; np. laŭd’i chwalić. — i - marque l’infinitif | termination of the intinitive in verbs | bezeichnet den Intinitiv | означаетъ неопредѣленное наклоненіе | oznacza tryb bezokoliczny słowa [FE 7].

ia - quelconque, quelque | of any kind | irgend welcher | какой-нибудь | jakiś. — ia - quelconque | of any kind | irgend welcher | какой-нибудь | jakiś [FE 28]. — ia - quelconque, quelque | of any kind | irgend welcher | какой-нибудь | jakiś [FE 30]. — [AK] {en} of some kind, any. — Por ke lingvo internacia ... havu plenan certecon, ke ĝi neniam disfalos kaj ia facilanima paŝo de ĝiaj amikoj estontaj ne detruos la laborojn de ĝiaj amikoj estintaj ... [A 1.1]. — ... en tiaj okazoj ni uzus la finiĝon „n” tute egale ĉu ia prepozicio starus aŭ ne [FE 28.3]. El la dirita regulo sekvas, ke se ni pri ia verbo ne scias, ĉu ĝi postulas post si la akuzativon (t. e. ĉu ĝi estas aktiva) aŭ ne, ni povas ĉiam uzi la akuzativon [FE 29.8]. Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni ... [FE 30.1-2].

ial - pour une raison quelconque | for any cause | irgend warum | почему-нибудь | dla jakiejś przyczyny. — ial - pour une raison quelconque | for any cause | irgend warum | почему-нибудь | dla jakiejś przyczyny [FE 30]. — [AK] {en} for some cause. — Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni ... [FE 30.1-2].

iam - jamais, un jour | at any time, ever | irgend wann, einst | когда-нибудь | kiedyś. — iam - jamais, un jour | at any time, ever | irgend wann | когда-нибудь | kiedyś [FE 28]. — iam - jamais, un jour | at any time, ever | irgend wann, einst | когда-нибудь | kiedyś [FE 30]. — [AK] {en} at some time, ever. — Nur iam poste, kiam la plej granda parto de la novaj vortoj estos jam tute matura, ia aŭtoritata institucio enkondukos ilin en la vortaron oficialan, kiel «Aldonon al la Fundamento» [A 7.2]. ... neniu verko Esperanta eĉ el la plej frua tempo iam perdos sian valoron kaj kompreneblecon por la estontaj generacioj [A 8.3].— I‑am [FE 2]. — Se ni iam post prepozicio uzas la akuzativon, la akuzativo tie dependas ne de la prepozicio, sed de aliaj kaŭzoj [FE 28.2]. Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni ... [FE 30.1-2].

— Rim.: UL kaj DL ian (kun –n); iam (kun –m) de post DL Ald 1888: „La sola ŝanĝo, kiun mi {Zamenhof} trovas necesa fari mem, estas: anstataŭ „ian,“ „ĉian,“ „kian,“ „nenian,“ „tian“ — devas esti: „iam,“ „ĉiam,“ „kiam,“ „neniam,“ „tiam“ (por malegaligi la vortojn „ian“ etc. kaj „ia,n“ etc).“

ibis’ - ibis | ibis | Ibis | ибисъ | łukodziób. {ZOO}

id’ - enfant, descendant; ex. bov’ bœuf ― bov’id’ veau; Izrael’ Israël ― Izrael’id’ Israëlite | descendant, young one; e. g. bov’ ox ― bov’id’ calf | Kind, Nachkomme; z. B. bov’ Ochs ― bov’id’ Kalb; Izrael’ Israel ― Izrael’id’ Israelit | дитя, потомокъ; напр. bov’ быкъ ― bov’id’ теленокъ; Izrael’ Израиль ― Izrael’id’ израильтянинъ | dziecię, potomek; np. bov’ byk ― bov’id’ cielę; Iszrael’ Izrael ― Izrael’id’ Izraelita. — id - enfant, descendant; ex. bovo bœuf ― bovido veau; Izraelo Israël ― Izraelido Israëlite | descendant, young one; e. g. bovo ox ― bovido calf | Kind, Nachkomme; z. B. bovo Ochs ― bovido Kalb; Izraelo Israel ― Izraelido Israelit | дитя, потомокъ; напр. bovo быкъ ― bovido теленокъ; Izraelo Израиль ― Izraelido Израильтянинъ | dziecię, potomek; np. bovo byk ― bovido cielę; Izraelo Izrael ― Izraelido Izraelita [FE 36].

● birdido — ... birdido [estas] nematura birdo [FE 36.14].

● bov’id’ - veau | calf | Kalb | теленокъ | cielę [UV id’]. — bovido - veau | calf | Kalb | теленокъ | cielę [FE 36 id’]. — ... bovido [estas] nematura bovo [FE 36.14].

● ĉevalido — Ĉevalido estas nematura ĉevalo [FE 36.14].

● Izrael’id’ - Israëlite | [angla mankas] | Israelit | израильтянинъ | Izraelita [UV id’]. — Izraelido - Israëlite | [angla mankas] | Israelit | Израильтянинъ | Izraelita [FE 36 id’]. — La hebreoj estas Izraelidoj, ĉar ili devenas de Izraelo [FE 36.13].

● kokido — ... kokido [estas] nematura koko [FE 36.14].

● malsanulido — malsanulido [FE 42.13].

● reĝido — La reĝido, kiu vidis, ke el ŝia buŝo eliris kelke da perloj kaj kelke da diamantoj, petis ŝin, ke ŝi diru al li, de kie tio ĉi venas [FE 23.1]. La reĝido konsideris, ke tia kapablo havas pli grandan indon, ol ĉio, kion oni povus doni dote al alia fraŭlino, forkondukis ŝin al la palaco de sia patro, la reĝo, kie li edziĝis je ŝi [FE 23.3]. La filoj, nepoj kaj pranepoj de reĝo estas reĝidoj [FE 36.12].

ide’ – [A, mankas en UV] La ideoj, kiujn mi supre esprimis pri la Fundamento de Esperanto, prezentas dume nur mian privatan opinion [13.1]. — Vortoj, kiuj formas kune unu ideon, estas skribataj kune, sed dividataj unu de la alia per streketo, tiel ekzemple la vorto « frat’in’o », prezentante unu ideon, estas kunmetita el tri vortoj, el kiuj ĉiun oni devas serĉi aparte [UV, enkonduko 2]. — ide’ [OA 1] * idée | idea | Idee | идея | ideja. — ide’ (1) {deklarita Fundamenta per} [OA 7].

ideal’ [OA 1] * idéal | ideal | Ideal | идеалъ | ideał.

Idealism’ [OA 3.2] idealism | idéalisme | Idealismus | idealismo | idealismo | idealismo | idealizm.

ident’ [OA 1] * identique | identical | identisch | тождественный | identyczny.

Ideografi’ [OA 3.2] ideografy {evidente preseraro: estu ideograph au ideography} | idéographie | Ideographie, Begriffsschrift | ideografia | ideographia | ideografia | --- {pola traduko mankas}.

ideologi/o. [OA 9] Idearo. Sistemigita aro da ideoj kaj idealoj de grupo politika, religia, socia k.s., tra kiuj la grupanoj rigardas la realon.

idili’ - idylle | idyl | Idylle | идиллія | sielanka.

idiot’ [OA 1] * idiot | idiot | Idiot | идіотскій | idjotyczny.

Idiotism’ [OA 3.2] idiom (lingual peculiarity) | idiotisme | Idiotismus | idiotismo | idiotismo | idiotismo | idjotyzm.

idol’ - idole | idol | Abgott | идолъ | boźek, bałwan. — [AK 1914] Abgott, Götze. {2012: Idol}

ie - quelque part | anywhere | irgend wo | гдѣ-нибудь | gdzieś. — ie - quelque part | any where | irgend wo | гдѣ-нибудь | gdzieś [FE 30]. — [AK] {en} somewhere. — Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni ... [FE 30.1-2].

iel - d’une manière quelconque | anyhow | irgend wie | какъ-нибудь | jakoś. — iel - d’une manière quelconque | anyhow | irgend wie | какъ-нибудь | jakoś [FE 30]. — [AK] {en} somehow. — I-el [FE 2]. Iel [FE 4]. — Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni ... [FE 30.1-2].

ies - de quelqu’un | anyone’s | irgend jemandes | чей-нибудь | czyjś. — ies - de quelqu’un | anyone’s | irgend jemandes | чей-нибудь | czyjś [FE 30]. — [AK] {en} someone’s. — Ia, ial, iam, ie, iel, ies, io, iom, iu. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni ... [FE 30.1-2].

ig’ - faire...; ex. pur’ pur, propre ― pur’ig’ nettoyer; mort’ mourir ― mort’ig’ tuer (faire mourir) | to cause to be; e. g. pur’ pure ― pur’ig’ purify | zu etwas machen, lassen; z. B. pur’ rein ― pur’ig’ reinigen; brul’ brennen (selbst) ― brul’ig’ brennen (etwas) | дѣлать чѣмъ-нибудь, заставить дѣлать; напр. pur’ чистый ― pur’ig’ чистить; brul’ горѣть ― brul’ig’ жечь | robić czemś; np. pur’ czysty ― pur’ig’ czyścić; brul’ palić się ― brul’ig’ palić. — ig - faire...; ex. pura pur, propre ― purigi nettoyer; morti mourir ― mortigi tuer (faire mourir) | cause to be; e.g. pura pure ― purigi purify; sidi sit ― sidigi seat | zu etwas machen, lassen; z.B. pura rein ― purigi reinigen; bruli brennen (selbst) ― bruligi brennen (etwas) | дѣлать чѣмъ нибудь, заставить дѣлать; напр. pura чистый ― purigi чистить; bruli горѣть ― bruligi жечь | robić czemś; np. pura czysty ― purigi czyścić; bruli palić się ― bruligi palić [FE 13]. — [AK 1914] brul- = brennen (intr.); brul-ig- = brennen (tr.)

● brul’ig’ - brennen (etwas) | жечь | palić [UV ig’]. ― bruligi - brennen (etwas) | жечь | palić [FE 13 ig’]. — [AK 1914] brul- = brennen (intr.); brul-ig- = brennen (tr.).

● dis’ig’ - séparer, désunir | separate, disunite | trennen | разобщать | rozłączać [UV dis’].

● jes’ig’ - confirmer | confirm | bestätigen | подтверждать | potwierdzać [UV jes].

● mort’ig’ - tuer (faire mourir) [UV ig’] ; morti mourir ― mortigi tuer (faire mourir)

● pur’ig’ - nettoyer| purify | reinigen | чистить | czyścić. — purigi - nettoyer| purify | reinigen | чистить | czyścić [FE 13 ig’].

● sidigi – seat [FE 13 ig’].

iĝ’ - se faire, devenir...; ex. pal’ pâle ― pal’iĝ’ pâlir; sid’ être assis ― sid’iĝ’ s’asseoir | to become; e. g. ruĝ’ red ― ruĝ’iĝ’ blush | zu etwas werden, sich zu etwas veranlassen; z. B. pal’ blass ― pal’iĝ’ erblassen; sid’ sitzen ― sid’iĝ’ sich setzen | дѣлаться чѣмъ нибудь, заставить себя...; напр. pal’ блѣдный ― pal’iĝ’ блѣднѣть; sid’ сидѣть ― sid’iĝ’ сѣсть | stawać się czemś; np. pal’ blady ― pal’iĝ’ blednąć; sid’ siedzieć ― sid’iĝ’ usiąść. — iĝ - se faire, devenir...; ex. pala pâle ― paliĝi pâlir; sidi être assis ― sidiĝi s’asseoir | to become; e. g. pala pale ― paliĝi turn pale; sidi sit ― sidiĝi become seated | zu etwas werden, sich zu etwas veranlassen; z. B. pala blass ― paliĝi erblassen; sidi sitzen ― sidiĝi sich setzen | дѣлаться чѣмъ нибудь, заставить себя; напр. pala блѣдный ― paliĝi блѣднѣть; sidi сидѣть ― sidiĝi сѣсть | stawać się czemś; np. pala blady ― paliĝi blednąć; sidi siedzieć ― sidiĝi usiąść [FE 23]. — [AK 1914] in einen Zustand gelangen.

● aliĝi ― La junulo aliĝis al nia militistaro kaj kuraĝe batalis kune kun ni kontraŭ niaj malamikoj [FE 39.14].

● deflankiĝado — La «Fundamento de Esperanto» devas troviĝi en la manoj de ĉiu esperantisto kiel konstanta kontrolilo, kiu gardos lin de deflankiĝado de la vojo de unueco [A 5.5].

● disiĝi - Ni disiĝis kaj iris en diversajn flankojn: mi iris dekstren, kaj li iris maldekstren [FE 28.7].

● disvolviĝi — Tio ĉi povus naski la penson, ke nia lingvo restos ĉiam rigida kaj neniam disvolviĝos... [A 6.2]

● disvolviĝadi - Por ke ia regno estu forta kaj glora kaj povu sane disvolviĝadi, estas necese, ke ĉiu regnano sciu, ke li neniam dependos de la kapricoj de tiu aŭ alia persono ... [A 3.1].

● edziĝa - Li fianĉiĝis kun fraŭlino Berto; post tri monatoj estos la edziĝo; la edziĝa soleno estos en la nova preĝejo, kaj la edziĝa festo estos en la domo de liaj estontaj bogepatroj [FE 39.3].

● edziĝi - [La reĝido] edziĝis je ŝi [FE 23.3].

● edziĝo - Li fianĉiĝis kun fraŭlino Berto; post tri monatoj estos la edziĝo; la edziĝa soleno estos en la nova preĝejo, kaj la edziĝa festo estos en la domo de liaj estontaj bogepatroj [FE 39.3].

● edziniĝi - Ŝi edziniĝis kun sia kuzo, kvankam ŝiaj gepatroj volis ŝin edzinigi kun alia persono [FE 39.7].

● ekscitiĝi - Li estas tre ekkolerema kaj ekscitiĝas ofte ĉe la plej malgranda bagatelo; ... [FE 41.13].

● fariĝi — ... eldoni en formo de unu libro tiujn tri verkojn, kiuj laŭ silenta interkonsento de ĉiuj esperantistoj jam de longe fariĝis fundamento por Esperanto, ... [A 3.3]. Kun la tempo la formo nova iom post iom elpuŝos la formon malnovan, kiu fariĝos arĥaismo, kiel ni tion ĉi vidas en ĉiu natura lingvo [A 8.2]. — ... ŝi fariĝis tiel malaminda, ke ŝia propra patrino ŝin forpelis de si; ... [FE 23.4]. La juna vidvino fariĝis denove fianĉino [FE 33.22].

● fariĝadi — ... la netuŝebleco de la fundamento nur garantios al ni konstante, ke tiu perfektiĝado fariĝados ne per ... rompado kaj ŝanĝado, ..., sed per vojo natura, senkonfuza kaj sendanĝera [A 6.4].

● fianĉiĝi - Li fianĉiĝis kun fraŭlino Berto; ... [FE 39.3].

● finiĝi - Anstataŭ „la” oni povas ankaŭ diri „l’” (sed nur post prepozicio, kiu finiĝas per vokalo) [FE 27.4].

● finiĝo - ... oni povas ankaŭ preni la tutan vorton, t. e. la radikon kune kun ĝia gramatika finiĝo [FE 27.5]. ... en tiaj okazoj ni uzus la finiĝon „n” tute egale ĉu ia prepozicio starus aŭ ne [FE 28.3]. Ekster tio el la diritaj vortoj ni povas ankoraŭ fari aliajn vortojn, per helpo de gramatikaj finiĝoj kaj aliaj vortoj (sufiksoj); ... [FE 30.10].

● fluidiĝi - En la printempo la glacio kaj la neĝo fluidiĝas [FE 39.8].

● infaniĝi - Tiu ĉi maljunulo tute malsaĝiĝis kaj infaniĝis [FE 39.4].

● konsiliĝado — Riĉigadi la lingvon per novaj vortoj oni povas jam nun, per konsiliĝado kun tiuj personoj, kiuj estas rigardataj kiel la plej aŭtoritataj en nia lingvo ... [A 7.1].

● malkompreniĝo - Tial, por meti finon al ĉiuj malkompreniĝoj kaj disputoj, ..., la aŭtoro de Esperanto decidis nun eldoni en formo de unu libro tiujn tri verkojn, ... [A 3.3].

● malpuriĝi - En la kota vetero mia vesto forte malpuriĝis; tial mi prenis broson kaj purigis la veston [FE 39.1].

● malsaĝiĝi - Tiu ĉi maljunulo tute malsaĝiĝis kaj infaniĝis [FE 39.4].

● malsaniĝi – malsaniĝi [FE 42.13].

● montriĝi - ... aŭtoritata komitato, ..., havos la rajton fari en la fundamento de la lingvo unu fojon por ĉiam ĉiujn deziritajn ŝanĝojn, se tiaj ŝanĝoj montriĝos necesaj [A 1.2].

● pal’iĝ’ - pâlir | [angla mankas] | erblassen | блѣднѣть | blednąć [UV iĝ’]. — paliĝi - pâlir | turn pale | erblassen | блѣднѣть | blednąć [FE 23 iĝ’]. ― Li paliĝis de timo kaj poste li ruĝiĝis de honto [FE 39.2].

● pendiĝi - ... la vento forblovis de mia kapo la ĉapon, kaj ĝi, flugante, pendiĝis sur la branĉoj de la arbeto [FE 39.12].

● perfektiĝi — Kiu volas perfektiĝi en Esperanto, al tiu mi rekomendas la diversajn lernolibrojn kaj vortarojn, ... [A 5.3].

● perfektiĝadi — Malgraŭ la severa netuŝebleco de la fundamento, nia lingvo havos la plenan eblon ne sole konstante riĉiĝadi, sed eĉ konstante pliboniĝadi kaj perfektiĝadi [A 6.3]. Mi montris en principo, kiamaniere la severa netuŝebleco de la « Fundamento » gardos ĉiam la unuecon de nia lingvo, ne malhelpante tamen al la lingvo ne sole riĉiĝadi, sed eĉ konstante perfektiĝadi [A 9.1].

● perfektiĝado — ... la netuŝebleco de la fundamento nur garantios al ni konstante, ke tiu perfektiĝado fariĝados ne per ... rompado kaj ŝanĝado, ..., sed per vojo natura, senkonfuza kaj sendanĝera [A 6.4]. ... eĉ ĉe la plej granda perfektiĝado la unueco de Esperanto neniam estos rompata ... [A 8.3].

● pliboniĝadi — Malgraŭ la severa netuŝebleco de la fundamento, nia lingvo havos la plenan eblon ne sole konstante riĉiĝadi, sed eĉ konstante pliboniĝadi kaj perfektiĝadi [A 6.3]

● remalsaniĝo – remalsaniĝo [FE 42.13].

● renversiĝi - La tablo staras malrekte kaj kredeble baldaŭ renversiĝos [FE 33.11].

● resaniĝanto – resaniĝanto

● riĉiĝadi — Malgraŭ la severa netuŝebleco de la fundamento, nia lingvo havos la plenan eblon ne sole konstante riĉiĝadi, sed eĉ konstante pliboniĝadi kaj perfektiĝadi [A 6.3]. Riĉigadi la lingvon per novaj vortoj oni povas jam nun, per konsiliĝado kun tiuj personoj, kiuj estas rigardataj kiel la plej aŭtoritataj en nia lingvo ... [A 7.1]. Mi montris en principo, kiamaniere la severa netuŝebleco de la « Fundamento » gardos ĉiam la unuecon de nia lingvo, ne malhelpante tamen al la lingvo ne sole riĉiĝadi, sed eĉ konstante perfektiĝadi [A 9.1].

● ruĝ’iĝ’ – blush [UV iĝ’]. ― Li paliĝis de timo kaj poste li ruĝiĝis de honto [FE 39.2].

● saniĝi – saniĝi [FE 42.13].

● sid’iĝ’ - s’asseoir | [angla mankas] | sich setzen | сѣсть | usiąść [UV iĝ’]. — sidiĝi - s’asseoir | become seated | sich setzen | сѣсть | usiąść [FE 23]. — Sidigu vin (aŭ sidiĝu), sinjoro! [FE 39.13].

● trompiĝi — Kiam vi ekparolis, ni atendis aŭdi ion novan, sed baldaŭ ni vidis, ke ni trompiĝis [FE 40.7].

● troviĝi — ... ĉio, kio troviĝas en tiu ĉi libro, devas esti rigardata kiel deviga por ĉiuj ... [A 3.4]. Sed la « Fundamento de Esperanto » devas troviĝi en la manoj de ĉiu bona esperantisto ... [A 5.4]. ... distingi la vortojn kaj regulojn oficialajn, kiuj devas troviĝi en ĉiuj lernoverkoj de Esperanto, ... [A 5.4]. La «Fundamento de Esperanto» devas troviĝi en la manoj de ĉiu esperantisto kiel konstanta kontrolilo, kiu gardos lin de deflankiĝado de la vojo de unueco [A 5.5]. ... ĉio bona, kio ne troviĝas en la « Fundamento de Esperanto », devas esti rigardata ne kiel deviga, sed nur kiel rekomendata [12].

ignor-i (ŝajnigi nescion) [OA 2]

iĥtiokol’ - colle de poisson | isinglas | Hausenblase | рыбій клей | karuk. {ZOO} — [AK 1914] Fischleim.

iks/o. [OA 9] La litero X, x.

il’ - instrument; ex. tond’ tondre ― tond’il’ ciseaux; paf’ tirer (coup de feu) ― paf’il’ fusil | instrument; e. g. tond’ shear ― tond’il’ scissors | Werkzeug; z. B. tond’ scheeren {2012: scheren} ― tond’il’ Scheere {2012: Schere}; paf’ schiessen ― paf’il’ Flinte | орудіе для...; напр. tond’ стричь ― tond’il’ ножницы; paf’ стрѣлять ― paf’il’ ружье | narzędzie; np. tond’ strzydz ― tond’il’ noźyce; paf’ strzelać ― paf’il’ fuzya. — il - instrument; ex. tondi tondre ― tondilo ciseaux; pafi tirer (coup de feu) ― pafilo fusil | instrument; e.g. tondi shear ― tondilo scissors | Werkzeug; z.B. tondi scheeren {2012: scheren} ― tondilo Scheere {2012: Scheren}; pafi schiessen ― pafilo Flinte | орудіе; напр. tondi стричь ― tondilo ножницы; pafi стрѣлять ― pafilo ружье | narzędzie; np. tondi strzydz ― tondilo nożyce; pafi strzelać ― pafilo fuzya [FE 16].

● falĉ’il’ - faux | scythe | Sense | коса (для травы) | kosa [UV falĉ’].

● fos’il’ - bêche | spade | Spaten | заступъ | rydel [UV fos’]. ― ... per fosilo ni fosas, ... [FE 34.8].

● kovr’il’ (de libr’o) - enveloppe | envelop | Umschlag, Hülle | обертка | okładka [UV kovr’]. — [AK 1914] kovr|il| (de libro) - a cover | Umschlag, Hülle, Decke, Deckel | обложка, обёртка. — Rim.: En angla kaj germana AK nur „kovr|il|“, sen „(de libro)“.

● kovr’il’ (de fenestr’o) - contrevent | window shutter | Fensterladen | ставень | okiennica [UV kovr’].

● kurac’il’ - médecine | medicine | Arznei | лѣкарство | lekarstwo [UV kurac’].

● lev’il’ - levier | leaver, lever | Hebel | рычагъ | dźwignia [UV lev’].

● paf’il’ - fusil | [mankas] | Flinte | ружье | fuzya [UV il’]. ― pafilo - fusil | [mankas] | Flinte | ружье | fuzya [FE 16 il’].

● pesilo ― Pe-sí-lo [FE 3]. Pesilo [FE 4].

● pezilo — Pe-zí-lo [FE 3]

● skulpt’il’ - ciseau | chisel | Meissel | рѣзецъ | dłóto [UV skulpt].

● tond’il’ - ciseaux | scissors | Scheere {2012: Schere} | ножницы | noźyce [UV il]. ― tondilo - ciseaux | scissors | Scheere {2012: Schere} | ножницы | nożyce [FE 16 il].

● viŝ’il’ - essuie-main | towel | Handtuch | полотенцо | ręcznik [UV viŝ’].

● inksorbilo ― Mia skribilaro konsistas el inkujo, sablujo, kelke da plumoj, krajono kaj inksorbilo [FE 34.9].

ili - ils, elles | they | sie (Mehrzahl) | они, онѣ | oni. — ili - ils, elles | they | sie (Mehrzahl) | они, онѣ | oni, one [FE 9]. — Tiun ĉi tre gravan principon la esperantistoj volu ĉiam bone memori kaj kontraŭ la ektuŝo de tiu ĉi principo ili volu ĉiam energie batali, ... [A 1.5]. ... nur verkoj privataj, kiujn la esperantistoj ― se ili trovas tion ĉi utila por la unueco de nia afero ― povas rigardadi kiel modela, sed ne kiel deviga [A 3.6]. Tial la legantoj ne miru, ke ili trovos en la nacia traduko de diversaj vortoj en tiu ĉi libro (...) tute nekorektite tiujn samajn erarojn, ... [A 4.2]. Leĝan sankcion ili [= la ideoj] ricevos nur en tia okazo, se ili estos akceptitaj de la unua internacia kongreso de esperantistoj ... [A 13.2]. ― Donu al la birdoj akvon, ĉar ili volas trinki [FE 9.3]. La pli maljuna estis tiel simila al la patrino per sia karaktero kaj vizaĝo, ke ĉiu, kiu ŝin vidis, povis pensi, ke li vidas la patrinon; ili ambaŭ estis tiel malagrablaj kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili [FE 11.2]. Kvinope ili sin ĵetis sur min, sed mi venkis ĉiujn kvin atakantojn [FE 14.14]. Ili estas rusoj [FE 16.7]. Kie estas la knaboj? - Ili estas en la ĝardeno [FE 16.8]. Kie estas la knabinoj? - Ili ankaŭ estas en la ĝardeno [FE 16.9]. Kie estas la tranĉiloj? - Ili kuŝas sur la tablo [FE 16.10]. La infanoj ploras, ĉar ili volas manĝi [FE 16.14]. Montru al ili vian novan veston [FE 18.11]. Vi skribas, kaj la infanoj skribas; ili ĉiuj sidas silente kaj skribas [FE 20.2]. La montritajn naŭ vortojn ni konsilas bone ellerni, ĉar el ili ĉiu povas jam fari al si grandan serion da aliaj pronomoj kaj adverboj [FE 30.2]. Se ni aldonas al ili la literon „k”, ni ricevas vortojn demandajn aŭ rilatajn: kia, kial, kiam, kie, kiel, kies, kio, kiom, kiu [FE 30.3]. Kelkaj homoj sentas sin la plej feliĉaj, kiam ili vidas la suferojn de siaj najbaroj [FE 32.12]. Ĉemizojn, kolumojn, manumojn kaj ceterajn similajn objektojn ni nomas tolaĵo, kvankam ili ne ĉiam estas faritaj el tolo [FE 35.13]. La hebreoj estas Izraelidoj, ĉar ili devenas de Izraelo [FE 36.13]. Germanoj kaj francoj, kiuj loĝas en Rusujo, estas Rusujanoj, kvankam ili ne estas rusoj [FE 37.9].

● ilin — ... tiuj ĉi vortoj devas esti nur rekomendataj, ne altrudataj; oni devas ilin uzadi nur en la literaturo [A 7.1]. ... nur pri tiaj vortoj ni povas esti certaj, ke nia adresato ilin nepre trovos en sia vortaro [A 7.1]. Nur iam poste, kiam la plej granda parto de la novaj vortoj estos jam tute matura, ia aŭtoritata institucio enkondukos ilin en la vortaron oficialan, kiel «Aldonon al la Fundamento» [A 7.2]. — Malfeliĉo ofte kunigas la homojn, kaj feliĉo ofte disigas ilin [FE 42.2]. Miaj fratoj havis hodiaŭ gastojn; post la vespermanĝo niaj fratoj eliris kun la gastoj el sia domo kaj akompanis ilin ĝis ilia domo [FE 18.15].

● ili’a - leur | their | ihr | ихъ | ich. ― Sinjoro Petro kaj lia edzino tre amas miajn infanojn; mi ankaŭ tre amas iliajn (infanojn) [FE 18.10]. Johanon, Nikolaon, Erneston, Vilhelmon, Marion, Klaron kaj Sofion iliaj gepatroj nomas Johanĉjo (aŭ Joĉjo), Nikolĉjo (aŭ Nikoĉjo aŭ Nikĉjo aŭ Niĉjo), Erneĉjo (aŭ Erĉjo), Vilhelĉjo (aŭ Vilheĉjo aŭ Vilĉjo aŭ Viĉjo), Manjo (aŭ Marinjo), Klanjo kaj Sonjo (aŭ Sofinjo) [FE 38.12].

ilumin’ - illuminer | illuminate | illuminiren | иллюминовать | iluminować. — [AK] {en} illuminate (lamps, lights, etc.).

ilustr’ [OA 1] illustrer (orner de gravures) | illustrate | illustrieren | иллюстрировать | ilustrować.

iluzi’ [OA 1] illusion | illusion | Illusion | иллюзія | iluzja.

imag’ - imaginer | imagine | einbilden | воображать | imaginować. — [AK 1914] s’imaginer | sich einbilden

imit’ - imiter | imitate | nachahmen | подражать | naśladować. — I-mí-ti [FE 2].

imperativ-o (gr.) [OA 2] {GRAM}

imperfekt-o (gr.) [OA 2] {GRAM}

imperi’ - empire | empire | Kaiserreich | имперія | cesarstwo.

imperial’ [OA 1] impériale (de voiture) | roof (of a coach) | Imperiale | имперіалъ (конки) | imperjal.

Imperialism’ [OA 3.2] imperialism | impérialisme | Imperialismus | imperialismo | imperialismo | imperialismo | --- {pola traduko mankas}.

Impertinent’ [OA 3.2] impertinent | impertinent | impertinent, frech | impertinente | impertinente | impertinente | --- {pola traduko mankas}.

impet/i. [OA 8] Forte kaj vive sin ĵeti antaŭen. — A. to rush forward, F. s’élancer; G. sich vorwärts stürzen, loststürzen; H. lanzarse, arrojarse, tener ímpetu; I. slanciarsi, avventarsi, scagliarsi, scattare; P. arremeter, arrojar-se.

implik’ - impliquer, empêtrer | implicate | verwickeln | запутывать, осложнять | zawikłać. — Im-plí-ki [FE 3].

impon’ [OA 1] * en imposer | impose | imponieren | импонировать | imponować.

import’ [OA 1] importer | import | importieren | ввозить | importować.

impost’ [OA 1] impôt | impost | Steuer | налогъ | podatek.

impres’ - impression | impression | Eindruck | впечатлѣніе | wraźenie.

impresari-o [OA 2]

improviz’ [OA 1] improviser | improvize {2012: improvise (brita kaj usona angla) | improvisieren | импровизировать | improwizować.

impuls’ [OA 1] impulsion | impulsion | Impuls, Antrieb | импульсъ | impuls.

Imun-a Z, [OA 4] immunisé (méd.) | immune | seuchenfest {2012 prefere: immun} | immune (med.) | inmune | imune | inmune {legu: immune}.

in’ - marque le féminin; ex. patr’ père ― patr’in’ mère | ending of feminine words; e. g. bov’ ox ― bov’in’ cow | bezeichnet das weibliche Geschlecht; z. B. patr’ Vater ― patr’in’ Mutter; fianĉ’ Bräutigam ― fianĉ’in’ Braut | женскій полъ; напр. patr’ отецъ ― patr’in’ мать; fianĉ’ женихъ ― fianĉ’in’ невѣста | oznacza płeć źeńską; np. patr’ ojciec ― patr’in’ matka; kok’ kogut ― kok’in’ kura. — in - marque le féminin; ex.: patro père ― patrino mère | ending of feminine words; e.g. patro father ― patrino mother | bezeichnet das weibliche Geschlecht; z.B. patro Vater ― patrino Mutter; fianĉo Bräutigam ― fianĉino Braut | означаетъ женскій полъ; напр. patro отецъ ― patrino мать; fianĉo женихъ ― fianĉino невѣста | oznacza płeć żeńską; np. patro ojciec ― patrino matka; koko kogut ― kokino kura [FE 10]. — In [FE 2].

● akuŝ’ist’in’ - sage-femme | midwife | Hebamme | акушерка | akuszerka [UV akuŝ’].

● infanistino — Ni havas diversajn servantojn: kuiriston, ĉambristinon, infanistinon kaj veturigiston [FE 37].

Inaŭguraci’ [OA 3.2] inauguration | inauguration | Inauguration, Einweihung | inauguracion | inauguraçao | inaugurazione | inauguracja.

Inaŭgur-i, [OA 4] inaugurer | to inaugurate | einweihen, feierlich eröffnen | inaugurare | inaugurar | inaugurar | inaugurar.

incens-o [OA 2] encens | incense | Weihrauch

incit’ - agacer, irriter | provoke, incite | reizen | раздражать | draźnić.

ind’ - mérite, qui mérite..., qui est digne de...; ex. laŭd’ louange laŭd’ind’ digne de louange | worth | würdig, werth {de 1901: wert} | достойный | godny, wart. — inda - mérite, qui mérite, est digne | worthy, valuable | würdig, werth {de 1901: wert} | достойный | godny, wart [FE 23]. — [AK] {en} worthy of.

● indo - La reĝido konsideris, ke tia kapablo havas pli grandan indon, ol ĉio, kion oni povus doni dote al alia fraŭlino ... [FE 23.3].

● kredinda - Li estas homo ne kredinda. Li estas tre kredema: eĉ la plej nekredeblajn aferojn, kiujn rakontas al li la plej nekredindaj homoj, li tuj kredas [FE 43.14].

● laŭd’ind’ - digne de louange [UV ind’]. — Via ago estas tre laŭdinda [FE 41].

● memorinda ― Tiu ĉi grava tago restos por mi ĉiam memorinda [FE 41].

● malaminda — Sed pri ŝia fratino ni povas diri, ke ŝi fariĝis tiel malaminda, ke ŝia propra patrino ŝin forpelis de si; ... [FE 23.4].

● nekredinda - Li estas homo ne kredinda. Li estas tre kredema: eĉ la plej nekredeblajn aferojn, kiujn rakontas al li la plej nekredindaj homoj, li tuj kredas [FE 43.14].

Indeks-o, [OA 4] index, liste alphabétique | index, alphabetical register | Inhaltsverzeichnis | indice, elenco alfabetico | indice {evidente pres-eraro: estu índice} (lista) | indice {evidente pres-eraro: estu índice} | índex. — Rim.: La germana traduko per „Inhaltsverzeichnis“, t.e. „tabelo de enhavo“ ne harmonias kun tiu de aliaj referenc-lingvoj. Ĝusta traduko probable „Index“.

indiferent’ - indifférent | indifferent | gleichgültig | равнодушный | obojętny. — In-di-fe-rén-ta [FE 3].

Indiĝen-o, [OA 4] indigène | a native, indigene | Ureinwohner, Eingeborener | indigeno | (un) indígena | indígena | indígena.

indign’ - s’indigner | be angry | entrüstet sein | негодовать | oburzać się. — [AK] {en} be indignant. — In-díg-ni [FE 3]. Indigni [FE 4].

Indig-o, [OA 4] indigo | indigo | Indigo | indaco | indigo | anil | indigo.

Indik’ [OA 3.2] to indicate | indiquer | kennzeichnen, anzeigen, hinweisen auf | indicar | indicar | indicare | cwskarywac.

indikativ-o (gr.) [OA 2]

individu’ [OA 1] individu | individual | Individuum | индивидъ | indywiduum.

Indukt’ [OA 3.1] to infer (induction) | induire (induction) | induzieren (Induktion) | inducir (induccion) | induzir (induçao); {evidente troa punktokomo} | indurre (induzione) | --- {pola traduko mankas}. .

indulg’ - épargner | save | schonen, verschonen | щадить | oszczędzać, przepuszczać. — [AK 1914] être indulgent, épargner, ménager | be indulgent, be merciful, spare | nachsichtig sein, schonen.

industri’ - industrie | industry | Industrie | промышленность | przemysł.

Inert-a, [OA 4] inerte | inert, sluggish | träge, unwirksam (chem.) | inerte | inerte | inerte | inert.