- Jean Zay au Panthéon — CNRS
- Jean Zay. Mémoire d'un homme, modernité d'une oeuvre — CRDP d'Orléans
- Biographie de Jean Zay, Humaniste, laïque, intellectuel, Jean Zay (1904-1944) — Lycée de Saint Gratien, Val d'Oise
- « Le 27 mai 2015, Jean Zay au Panthéon » — Les actions du lycée Jean Zay à Orléans menées à l’occasion de l’entrée au Panthéon de Jean Zay
- Jean Zay entre au Panthéon: trois raisons de se réjouir — L'Express
- Pour l'avocat bordelais Gérard Boulanger, « Jean Zay a toute sa place au Panthéon » — Sud-Ouest
- Jean Zay au Panthéon — Là-bas Hebdo
- Hélène Mouchard-Zay — fille de Jean Zay, enseignante et Présidente du CERCIL — Musée Mémorial des enfants du Vel d'Hiv d'Orléanssur France Inter (25.05.2015 : ""J'ai lu récemment, par hasard, par exemple qu'il avait favorisé l'espéranto." (1:26:55)
- Albumo/Album : (EO/FR) — Hommage à Jean Zay à l'occasion du transfert de ses cendres au Panthéon, le 27 mai 2015 / Omaĝo al Jean Zay okaze de la translokigo de lia cindro en Panteono, la 37an de majo 2015.
Jean Zay avait ainsi soulevé la chape de plomb qui s'était abattue sur l'espéranto le 3 juin 1922 lorsque Léon Bérard, ministre de l'Instruction publique, diffusa une circulaire interdisant l'usage des locaux scolaires pour les cours d'espéranto et pour sa promotion.
Un décret analogue fut signé dans la décennie suivante, le 17 mai 1935, par Bernhard Rust, ministre des Sciences, de l'éducation et de la formation populaire du Troisième Reich :
“Le soutien aux langues auxiliaires artificielles mondiales telles que la langue espéranto n’a pas de place dans l’État national-socialiste. Son utilisation mène à l’affaiblissement des valeurs essentielles du caractère national. C’est pourquoi toute accélération de l’enseignement de telles langues est à éviter; les classes d’enseignement ne doivent pas être mises à disposition dans ce but.”
Un décret du 18 février 1936, émis par Martin Bormann sur ordre de Reinhard Heydrich, interdit à tous les membres du parti national-socialiste et des organisations affiliées d’appartenir aux associations œuvrant pour une langue artificielle, ce qui frappa évidemment en premier lieu l’espéranto, du fait que cette démarche était “en contradiction avec les principes de base du national-socialisme“.
En fait, en 2015, en dépit du transfert des cendres de Jean Zay au Panthéon, c'est l'esprit de Léon Bérard, ministre de l'Instruction publique, qui devint ambassadeur du Régime de Vichy auprès du Saint-Siège, qui continue de planer sur l'Éducation nationale.
(poemo verkita en 1924 pri la unua mondmilito)
Ili estas mil kvincent miloj mortintaj pro tiu aĉaĵo.
Mil kvincent da miloj en mia lando, dekkvin milionoj en la tuta landaro.
Mil kvincent miloj da mortoj, Dio !
Mil kvincent miloj da miloj da mortintoj viroj por tiu trikolora putraĵo...
Mil kvincent miloj, el kiuj ĉiu havis unu patrinon, unu amantinon,Infanojn, domon, vivon, esperon, koron...
Kio estas tiu ŝtofaĉo por kiu ili mortis ?
Mil kvincent miloj, Dio !
Mil kvincent miloj da mortintoj por tiu ĉi aĉaĵo.
Mil kvincent milo elventritaj, dispecigitajNeniigitaj en la sterko de iu batalkampo,
Mil kvincent miloj, kiuj NENIAM plu aŭdos
Kiujn iliaj amantoj revidos NENIAM.
Mil kvincent da miloj putrintaj en iuj tombejojSen tabuloj kaj sen preĝoj...
Ĉu vi ne ja vidas, kiel ili estis belaj, decidaj, feliĉajVivi, Kiel iliaj rigardoj ja brilis, kiel iliaj edzinoj ilin amis ?
Ili nun estas nenio pli ol putraĵoj...
Por tiu fiega ĉifoneto !
Terura peco da teksaĵo ligita al via stango, mi malamas vin terure,
Jes, mi malamas vin kun la tuta animo, mi malammas vin pro ĉiuj la mizeroj, kiujn vi kuntrenas,
Mi malamas vin je la nomo de la skeletoj ….
Ili estis ml kvincent da miloj,
Mi malamas vin pro ĉiuj, kiuj salutas vin,
Mi malamas vin pro la furzuloj, le fekuloj, la groŝoputinoj,Kiuj trenas en la koto siajn ĉapelojn antaŭ via ombro,
Mi malamas per vi la tutan je jarcentoj aĝa subpremo, la bestia dio,
Defio al la homoj, kiujn ni ne kapablas esti.
Mi malamas viajn malpurajn kolorojn, la ruĝo de ilia sango, la blua sango, kiun vi ŝtelas de la ĉielo,
La blanko livida de viaj pentoj.
Lasu min, malnobla simbolo, plori sole, ploregiLa mil kvincent da miloj da junuloj, kiuj mortis.
Kaj ne forgesu, malgraŭ viaj generaloj, via orumita fero kaj viktoroj,
Ke vi estas por mi el la fia raso de la pugtruotukoj.
Jean zay
Sign-in to write a comment.