Identiga priskribo identigas substantivon helpe de alia substantivo:
a.) "La lingvo Esperanto rolas kiel pontlingvo." – la substantivo "lingvo" identigas la substantivon "Esperanto". (klariĝas, ke tiu "Esperanto" estas lingvo, ĉar ĝi povus esti ankaŭ movado).
Alie formulite:
"Esperanto, kiu estas lingvo, rolas kiel pontlingvo."
b.) "La Esperanto lingvo rolas kiel pontlingvo." – la substantivo "Esperanto" identigas la substantivon "lingvo". (klariĝas, ke tiu "lingvo" estas Esperanto, ĉar ĝi povus esti ankaŭ la angla)
Alie formulite:
b.) "La Esperanto lingvo rolas kiel pontlingvo." – la substantivo "Esperanto" identigas la substantivon "lingvo". (klariĝas, ke tiu "lingvo" estas Esperanto, ĉar ĝi povus esti ankaŭ la angla)
Alie formulite:
"La lingvo, kiu estas Esperanto, rolas kiel pontlingvo."
Identiga priskribo havas striktan vortordon por certa kompreno. En la supraj modelfrazoj videblas, ke la unua substantivo identigas la duan.
Kontraste al identiga priskribo, adjektivo(j) povas stari lauplaĉe, ĉu antau, ĉu post la koncerna substantivo, sen modifi la mesaĝon de la frazo:
a.) "La Esperanta lingvo rolas kiel pontlingvo."
b.) "La lingvo Esperanta rolas kile pontlingvo."
a.) "La Esperanta lingvo rolas kiel pontlingvo."
b.) "La lingvo Esperanta rolas kile pontlingvo."
La racia regulo pri la uzo de difina artikolo kaze de identiga priskribo estas la sama, kiel kaze de substantivo precizigita per adjektivo(j).
Mencio:
Kutime la proprajn nomojn, kiel ekz. Esperanto - kiam uzi ilin adjektive - sufiĉas skribi minuskle. Sed pro la evidenta danĝero pri miskompreno ("esperanta" estas tro komunuza vorto), ĉi-kaze tamen bonvenas majusklo.
Pro la sama kialo necesas uzi majuskle ĉiun vorton, kiu enhavas la vortoradikon "esper", kiu rilatas al la propra nomo "Esperanto", sed ne al la verbo "esperi".
Ja ĉiam povas aperi en literaturo vortoj, kiel: "ludisto", "ludantisto", kiuj ne rilatas al ajna propra nomo, kaj tio validas ankaŭ por la verbo "esperi": "esperisto", "esperantisto" (skribitaj per minuskloj), kiuj ne rilatas al la propra nomo "Esperanto". Neniun misgvidu tio, ke oni ĝis nun ne multe povis renkonti vorton, kiel "esperantisto", kiu ne rilatas al la propra nomo Esperanto. Oni ne alkutimiĝu trairi vojon en loko, kie ne troviĝas piedir-trapasejo, nur tial, ĉar ŝajnas, ke momente ne venas veturilo.
Tiuj du frazoj intence ne estas similaj. Ili havas diversajn mesaĝojn.
Ŝajnas, ke vi aŭ ne legis, aŭ ne perceptis la koncernajn eksplikojn.
Eble en ĉiu lingvo ekzistas kelkaj vortoj (kiel ekz.: "ankaŭ", "nur", "eĉ", ktp.), kiuj postulas fiksan vortordon por doni certan komprenon.
Ekz. en la hungara lingvo, la koresponda vorto por "ankaŭ" staras *ĉiam* tuj post la koncerna vorto. En Esperanto tiu vorto staras *ĉiam* tuj antaŭ la koncerna vorto.
Fakte estas tutegale kie ĝi staras, gravas nur tio, ke ĝi staru *ĉiam* en la sama flanko de la koncerna vorto.
Do, tio estas nur konvencio, sed ja necesa konvencio!
Sed tamen, kial estas necese, ke tiaj vortoj staru *ĉiam* en la sama flanko de la koncerna vorto? – mi klarigos tion:
Mi citos el la mesaĝo de César:
"Jes, mi ankaŭ surprizis pri la afero: 'la Esperanto lingvo'…"
La supra frazo komprene estas nekonvena. Ankaŭ gramatike ĝi enhavas etan eraron. Korekte (sed nur gramatike):
"Jes, mi ankaŭ surpriziĝis pri la afero: 'la Esperanto lingvo'…" – komprene, ĝi signifas, ke César ne nur surpriziĝis, sed ankaŭ alia afero okazis ĉe li. Tiu nedezirata mesaĝo de la frazo estiĝis tial, ĉar li ne respektis la konvencion pri tiu strikta vortordo kaze de "ankaŭ".
Korekte (gramatike kaj ankaŭ komprene):
"Jes, ankaŭ mi surpriziĝis pri la afero: 'la Esperanto lingvo'…" – Tio signifas, ke ne nur alia(j) persono(j) surpriziĝis, sed ankaŭ César.
Tiu necesa, difinita vortordo kaze de certaj vortoj, povus esti eĉ inversa kondiĉe, ke ĉiuj lingvouzantoj *ĉiam* respektu tiun novan konvencion.
Por tiuj, kiuj ne konas la konvencian vortordon de tiuj kelkaj vortoj (ankaŭ, nur, eĉ, ktp), evidente, ke "tio ne estos videbla", ke la mesaĝo en la frazo de César esprimas iom alion, ol kion li intencis komuniki.
Por ne ripeti tion, kion mi jam skribis pri la postulataj, laŭkonvenciaj vortordoj kaze de certaj vortoj, mi donas nur ligilon:
www.ipernity.com/blog/35820/44322
Kaze se adjektivoj, strikta vortordo ne gravas, ĉar adjektivojn eblas facile distingi disde substantivo.
Sed kaze de identiga priskribo (iuj diras ankaŭ: "substantiva epiteto") ja necesas ia "konvencio" pri strikta vortordo, ĉar alie ne eblas distingi la ĉefan substantivon disde tiu "epiteta". La mesaĝo de la koncerna frazo ŝanĝiĝas funkcie de tiu vortordo.
Mi donis intence du modelfrazojn, por klarigi la du apartajn mesaĝojn de tiuj du iom similaj frazoj:
a.) "La lingvo Esperanto rolas kiel pontlingvo." – alie: "Esperanto, kiu estas lingvo (sed ne movado), rolas kiel pontlingvo."
En la supra frazo la substantivo "lingvo" identigas la substantivon "Esperanto", kiu povus esti, kaj lingvo, kaj movado). – eblas diri ankaŭ tion, ke "lingvo" estas parto de la kunaĵo "Esperanto" [lingvo; movado]
b.) "La Esperanto lingvo rolas kiel pontlingvo." - alie: "La lingvo, kiu estas Esperanto (sed ne la angla), rolas kiel pontlingvo."
En la supra frazo la substantivo "Esperanto" identigas la substantivon "lingvo" (ekzistas multaj lingvoj). – eblas diri ankaŭ tion, ke "Esperanto" estas parto de la kunaĵo "lingvo" [angla; germana; Esperanto; ĉina, ktp].
Tiun konvencion ne mi enkondukis al en Esperanto, sed ĝi elformiĝis dum jardekoj.
Tiu necesa, difinita vortordo kaze de identiga priskribo, povus esti eĉ inversa kondiĉe, ke ĉiuj lingvouzantoj *ĉiam* respektu tiun novan konvencion.
"La unua frazo ŝajnas tute taŭga al mi, sed la dua verŝajne estas fuŝa.
Mi rimarkis ke en la unua frazo, 'la' klarigas la unuan elementon (lingvo), kaj ke en la dua frazo, 'la' klarigas la duan elementon (lingvo). La du frazoj do ne estas similaj, kaj mi eĉ dirus ke la dua estas fuŝa, ĉar ĝi uzas substantivon (Esperanto) kvazaŭ adjektivon."
---
Mi faras eble la lastan provon klarigi tion al vi:
Provu imagi tion, ke la unua substantivo rolas iom simile al iu adjektivo, dume la dua, kiel vera substantivo.
Tial necesas priatenti la vortordon, ĉar laŭ "konvencio", la unua substantivo *ĉiam* rolas iom simile al adjektivo, dume la dua rolas kiel vera substantivo.
Pri "ludisto" aŭ "ludantisto" vi povas imagi kion vi deziras, gravas nur tio, ke ili ne enhavas propran nomon.
Sign-in to write a comment.