Konvinkitaj, ke la adopto de la internacia helplingvo Esperanto en la internaciaj rilatoj havus grandegajn konsekvencojn el la vidpunkto de la progreso de la scienco kaj ĝia aplikado; ke ĝi ebligus dise etendi la influon de la franca scienco eksteren kaj, pro tio, la intelektan influon de nia lando, esprimas la deziron :
1. ke la instruado de tiu lingvo, majstroverko de logikeco kaj simpleco, estu enkondukita, almenaŭ fakultative, en la oficialaj programoj de la klasoj de sciencoj de ĉiuj instruestablejoj ;
2. ke, dum la internaciaj kongresoj, ĝi estu adoptita kiel oficiala lingvo samrajte kiel la naciaj lingvoj, ĝis la momento kiam la eksperimentado konfirmos ke ĝi taŭgas por fariĝi la sola oficiala lingvo ;
3. ke la atento de la direktoroj de la sciencaj aŭ teknikaj eldonejoj estus altirita pri la intereso kiun prezentas por ili la uzo de tiu lingvo, por iliaj publikaĵoj destinitaj al eksterlando ;
4. ke, jam de nun, la sciencistoj kaj teknikistoj preparu sin por ĝin uzi en iliaj rilatoj kun siaj eksterlandaj kolegoj, kaj sciigu poste al ili ke ili estas pretaj uzi ĝin ;
5. ke Komisiono estus nomumita por prepari kaj ellabori Fakterminarojn de fundamentaj sciencoj en Esperanto, kaj ke la teknikaj Societoj estu invitataj same fari koncerne sian specialecon.
Subskribintoj de tiu ĉi deziresprimo je la 1-a de junio 1924 :
1. ALBERT 1er (Honoré Charles Grimaldi, prince de Monaco), océanographe, paléontologue, géographe, président de la Section d’Océanographie de l’Union Internationale de Géodésie et Géophysique, fondateur de l'Institut océanographique de Paris.
2. APPELL (Paul), mathématicien, recteur de l’Université de Paris, scientifique engagé.
3. ARSONVAL (Arsène d’), médecin, physicien, inventeur, professeur au Collège de France, membre aussi de l’Académie de Médecine.
4. BAZY (Dr Pierre), chirurgien et urologue, membre aussi de l’Académie de Médecine
5. BERTHELOT (Daniel), membre aussi de l’Académie de Médecine et de l’Institut Métapsychique International (IMI).
6. BIGOURDAN (Guillaume), astronome de l’Observatoire de Paris, Président de la Commission Internationale de l’Heure.
7. BONAPARTE (Prince Roland), géographe, botaniste et grand voyageur.
8. BONNIER (Gaston), professeur de Botanique à la Sorbonne.
9. BOREL (Émile), directeur Scientifique de l’École Normale Supérieure.
10. BOURGEOIS ( Général Robert), sénateur, Directeur du Service Géographique de l’Armée.
11. BRANLY (Professeur Édouard), physicien et médecin, précurseur de la radio, Prix Osiris de l'Institut de France 1903.
12. BRETON (Jules-Louis), inventeur, directeur de l'Office national des recherches scientifiques et industrielles et des inventions (ONRS aujourd'hui CNRS), réformateur, député du Cher, ministre en 1916-1917 puis en 1920-1921.
13. BROGLIE (Duc Maurice de), médaille Hugues 1928 pour ses travaux sur les rayons X, titulaire de la chaire de physique générale et expérimentale au Collège de France.
14. CHARCOT (Dr Jean-Baptiste), médecin, officier de marine, océanographe, explorateur des régions polaires.
15. CARPENTIER (Jules), ingénieur, polytechnicien, auteur de nombreuses inventions en télégraphie, optique, photographie, cinématographie, acoustique, instruments de mesures, membre du Bureau des Longitudes.
16. CHARPY (Georges Augustin), Directeur Général de la Société des Forges et Aciéries de la Marine.
17. COSTANTIN (Julien-Noël), professeur de Botanique au Muséum d’Histoire Naturelle.
18. COTTON (Aimé), Professeur de l’Académie de Paris, inventeur, auteur de recherches sur les champs magnétiques.
19. DESGREZ (Dr Henri), médecin, chimiste, biologiste, membre aussi de l’Académie de Médecine et de diverses sociétés scientifiques.
20. DESLANDRES (Henri), astronome, directeur de l’Observatoire d’Astronomie Physique de Meudon, président de l'Académie des sciences 1920. 21. FERRIÉ (Général Gustave), de l’Académie des Sciences, ingénieur, pionnier de la radiodiffusion et de la radiocommunication.
22. FOURNIER (Vice-Amiral François-Ernest), ingénieur du génie maritime, président de la Société d’Océanographie de France.
23. GENTIL (Louis), géographe, géologue et minéralogiste, explorateur, Professeur de Géologie à la Sorbonne.
24. HALLER (Albin), Professeur de Chimie à la Sorbonne, membre aussi de l'Académie de Médecine et de l'Académie d'Agriculture..
25. JANET (Paul), Directeur du Laboratoire Central d’Électricité, Président de la Société Française de Physique.
26. LALLEMAND (Charles), Inspecteur Général des Mines, membre du Bureau des Longiitudes, directeur du Service de nivellement de la France. 27. LAUBEUF (Maxime), Ingénieur du Génie maritime, un des pères des submersibles premiers modernes.
28. LEBESGUE (Henri-Léon), mathématicien, professeur à la Sorbonne puis au Collège de France.
29. LEBLANC (Maurice), ingénieur, industriel, président de la Commission électrotechnique internationale, concepteur d'appareils électriques et hydrauliques.
30. LECOMTE (Henri), botaniste et agronome, professeur au Muséum national d'histoire naturelle; missions scientifiques dans divers pays.
31. LECORNU (Léon), ingénieur, inspecteur général des Mines, professeur à l’École Polytechnique.
32. LINDET (Léon), chimiste, agronome, professeur à l’Institut Agronomique, membre de l'Académie d'Agriculture.
33. LUMIÈRE (Louis), physicien, pionnier, avec son frère Auguste, de la photographie et du cinématographe.
34. MARCHAL (Paul) , biologiste, zoologiste, entomologiste, professeur de zoologie à l'Institut national agronomique.
35. MESNAGER (Augustin), directeur des laboratoires de l'École des Ponts et Chaussées, professeur à l'École des Arts et Métiers.
36. PAINLEVÉ (Paul), mathématicien, spécialiste de l'aéronautique, professeur à la faculté des sciences de Paris et à l’École polytechnique.
37. PERRIN (Jean), physicien, prix Nobel de physique en 1926; créateur du Palais de la Découverte en 1937, il établit, en 1938, les fondements du Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS).
38. RICHET (Dr Charles), Professeur de la Faculté de Médecine, Membre de l’Académie de Médecine, Prix Nobel de médecine en 1913. 39. SCHLOESING (Alphonse Théophile), Professeur de Chimie et Directeur de l’École d’Application des Manufactures.
40. SEBERT (Général Hippolyte), co-fondateur de l’Institut Bibliographique de Bruxelles, président de diverses sociétés scientifiques.
41. VINCENT (Dr Hyacinthe), professeur d’Épidémiologie au Collège de France, membre aussi de l'Académie des sciences.
42. WIDAL (Dr Fernand), médecin et bactériologiste, professeur à la Faculté de Médecine, membre de l’Académie de Médecine.
---
RIMARKOJ : Koncerne la artikolon 2, la taŭgeco de Esperanto fariĝi oficiala lingvo estas jam delonge demonstrita, i.a. per ĝia uzo kiel oficiala lingvo fare de la Akademio Internacia de Sciencoj de San Marino (AIS) fondita en 1983. Vidu ankaŭ per la retserĉilo :
http://dmoz.org/World/Esperanto —> "Scienco". Multaj aplikoj jam disvolviĝis antaŭe en la scienca kaj teknika komunikado, i.a. okaze de la Internacia Ekspozicio pri Artoj kaj Teknikoj en la Moderna Vivo (Parizo, 1937) . Ekzistas tre ampleksa 142-paĝa raporto pri la internacia konferenco "Esperanto en la moderna Vivo", kiu okazis en tiu kadro.
Faka literaturo pri ĝenerala naturscienco kaj terminologio, Budapeŝto.
Okcidento restis surda al alvokoj favore al uzo de Esperanto en scienco kaj tekniko lanĉitaj ankaŭ el orienta Azio : 85 japanaj sciencistoj en 1950, 20 ĉinaj universitataj profesoroj de universitato en 1951, kiuj povis konstati la taŭgecon kaj tre bonan ueblecon de Esperanto por tiu aplikado.
Estas notinde, ke la unuan priskribon pri ĵetfluoj faris japana meteologo de la Aerologia Observatorio de Tateno, Oishi Wasaburo, en Esperantlingva raporto. Li estis ĉefdirektoro de la Japana Esperanto-Instituto (JEI) en 1930. Alia japana sciencisto, Fujio Egami (1910-1982), fama biokemiisto, estis dufoje prezidanto de JEI, en 1967 kaj 1977. Li lernis Esperanton kiel studento, kiam li estis 18-jara. “La serĉado de la vivo“, kiun publikigis JEI en 1971, estas traduko de unu el liaj japanlingvaj verkoj.
Inter la membroj de la Akademio Internacia de Sciencoj de San Marino (AIS) estas Nobelpremiito pri Ekonomiko (1994), profesoro Reinhard Selten, kiu lernis Esperanton sola, kiam li estis adoleskanto.
Unu el la plej fruaj vicprezidantoj de Internacia Scienca Asocio Esperantista (ISAE) estis la brita fizikisto kaj Nobelpremiito Joseph John Thomson.
Ĝiaj prezidantoj estis sinsekve :
Antaŭ la Unua Mondmilito :
Generalo Hyppolite Sebert (1839-1930), membro de la Akademio de sciencoj, Francio; 1906-1907 kaj 1911-1912.
D-ro Adolf Schmidt (1860-1944), direktoro de la Magneta Observatorio de Potsdam, Germanio; 1907-1908.
D-ro Joseph John Thomson (1856-1940), profesoro pri fiziko ĉe la Universitato de Kembriĝo, Britio, Nobelpremiito pri Fiziko 1906, unua vic-prezidanto; 1907-1908.
D-ro René Benoît, direktoro de la Buroo Internacia pri Pezoj kaj Mezuroj, Sèvres, Francio; 1908-1909.
D-ro Edward Vermilye Huntington, profesoro pri fiziko ĉe la Universitato de Harvard, Usono; 1909-1910.
D-ro Wilhelm Julius Förster (Foerster, 1832-1921), astronomo, profesoro, dum periodo rektoro de la Universitato de Berlino, Germanio; 1912-1913.
D-ro Aimé Cotton (1869-1951), profesoro pri fiziko ĉe la Universitato de Parizo, iama prezidanto de la Akademio de sciencoj, Francio; 1913-1914.
Post la Unua Mondmilito :
Maurice Rollet de l'Isle (1859-1943), hidrografo, ĝenerala inĝeniero de la franca maristaro; provizora prezidanto de 1922 ĝis 1925.
D-ro Odo Bujwid 1857-1942), eminenta bakteriologo, profesoro pri higieno en la Universitato de Krakovo, Pollando; de 1925 ĝis lia morto en 1942.
D-ro Maurice Fréchet (1878-1973), profesoro pri matematiko ĉe la Universitato de Parizo, membro de la Akademioj de Francio, Nederlando kaj Pollando; Francio; 1950-1953.
D-ro Seiho Nishi, profesoro pri anatomio ĉe la Universitato de Gunma, Japanio, 1953-(?). Prezidanto de Japana Esperanto-Instituto en 1945.
Prof. Carl Støp-Bowitz (1913-1997), kuratoro ĉe la Zoologia Muzeo de la Universitato de Oslo, Norvegio; 1946-1949 kaj 1981-1996. Eklernis Esperanton 13-jara.
La aktuala prezidanto (2014) estas José Antonio Vergara, Ĉilio.
Ekzistas ankaŭ Internacilingva Scienca Revuo "Teleskopo" kun paĝo ĉe Facebook.
Sign-in to write a comment.