Laŭ (anglalingva artikolo de) aktivulo Paritosh Chakma, en la nordokcidenta gubernio de Mizoramo en Barato, ĉakma-parolantaj infanoj havas instruistojn kiuj apartenas al la plimulta etnogrupo Mizoj. S-ro Chakma aldonas, ke "ili ne loĝas en la vilaĝo kie ili devas instrui, kaj ne povas instrui la ĉakma-infanojn kiuj komprenas nek la lingvon miza, nek la anglan". Sekve, laŭ la popolnombrado de 2001, dum la legipoveco inter la Mizoj estas impona 95,6%, nur 45,3% de la Ĉakmoj estas legipovaj; kaj nur 33,6% de la ĉakmaj virinoj kapablas legi.

Sed tio ne estas ĉio pri la malrespekto de la lingvaj homaj rajtoj de la ĉakma-parolantoj. En sia (anglalingva) blogo, s-ro Chakma raportas, ke la gubernia registaro postulas, ke tiuj kiuj kandidatiĝas por registaraj postenoj devas posedi mezlernejan diplomon pri la (plimulta) miza lingvo.

S-ro Chakma deklaras, ke tiu ĉi postulo estas tute diskriminacia kaj ekskludiga ĉar unue, la miza eĉ ne estas instruata en multaj ĉakmaj vilaĝoj; due, multaj (malriĉaj) ĉakmaj infanoj vizitas lernejojn en aliaj gubernioj kie la edukado estas pli malmultekosta aŭ eĉ senpaga - sekve, ili tute ne studas la mizan.

Komentante pri tiu afiŝo lia, mi diris, ke tiu ĉi gubernia postulo kontraŭas la garantiojn de la federa Komisiito pri Lingvaj Malplimultoj. Unu el tiuj garantioj estas: "Neinsisto en ŝtataj laborpostenoj, ke homoj, kiam ili estas dungitaj, scipovu la regionan lingvon; ili povas akiri ĝin poste."

Kompreneble, ne nur kontraŭ la Ĉakmoj diskriminacias tiu politiko gubernia - suferas pro ĝi ĉiuj minoritatoj. En sia (anglalingva) raporto por 2004-05, la Komisiito pri Lingvaj Malplimultoj sciigas, ke vizito al lernejo en la gubernia ĉefurbo, Aizwal, kie la instrulingvo estas la nepala montris, ke ankaŭ tie oni ne instruas la mizan. "Tiuj kiuj deziras akiri [registaran] postenon havas malavantaĝon", deklaras la raporto.

Konkludas s-ro Chakma en plia afiŝo samtema, ke oni devas nuligi la diskriminaciajn regulojn pri registaraj laborpostenoj por forigi la lingvajn barilojn por la lingvaj malplimultoj de la gubernio.