Zlatko Tišljar - Pajo's articles

About...

Televida intervjuo pri Esperanto okaze de Zamenhoftago 2005 en la slovena televido 1, elsendo Dobro jutro (Bonan matenon). Intervjuataj Zlatko Tišljar kaj Vesna Obradović
Zlatko Tišljar - Pajo
Translate into English

Archives

  • AVERTO POR LA HOMARO

    - 4 years ago - 1 comment
    La viruso kiu iĝis nesolvebla problemo malgraŭ ĉiuj nunaj scioj de medicino, kaŭzas katastrofon kiu kondukas al ioma halto de la nuna vivkontinueco de la homaro. Oni antaŭvidas baldaŭan ĉeson de trafiko, transporto de produktoj kaj produktado mem. La homoj jam ekpanikis, la vendejoj vendas nur manĝojn ankoraŭ kaj tiuj ĉiam pli mankas. La stato en kiu normala logiko ne plu gravas. Se vi ne havas monon, vi havas problemon, sed ankaŭ se vi havas ĝin ege multe – ne utilas, vi ne plu povos aĉeti io…

  • IOM DA SPEKULADO PRI KORONA-VIRUSO

    - 24 Feb 2020 - 2 comments
    La plej terura natura vengho kontrau homo en mezepoko estis la pesto. Kaj chefe en Europo, kie en urboj foje mortis ech ghis 90% de la loghantaro. Tio estis lau mi klopodo de la naturo elimini tiun parton de la homaro kiu tro ekorgojlis, pensante ke ghi estas super la naturo. Temis pri blanka homaro kiu kreis armilojn kapablajn amase mortigadi (kanonoj, fusiloj ktp). Ghistiama armilaro estis pli-malpli natura kaj helpilo al unuopulo (tranchiloj, lancoj, sagoj, glavoj...), kiu en sia batalo uz…

  • HOMO ESTAS BESTO KAPABLA JE HORORAĵOJ SED ANKAŬ JE GRANDIOZAJ BONFAROJ

    - 10 Feb 2020 - 1 comment
    Mi daure konstatas ke en politiko kaj sociologio oni vidas homon kiel bonan estaĵon kaj ĉio kio okazas malbona estas konsiderata same kiel en komunismo: la sistemo estas bonega sed realigantoj ne realigas ĝin. Ĉiuj ankoraŭ deziras kompreni homon kiel di-faritan bonan kreitaĵon kiu nur fojfoje eraras kaj ke tiuj malbonaĵoj estas eraroj kiujn oni devas kontraŭbatali. Ĉio tio estas bedaŭrinde memtrompo ĉar oni simple ne volas vidi la veron kia ĝi estas sed tia kian oni dezirus havi. Komence ankaŭ…

  • ENTROPIO KAJ NEGENTROPIO

    - 19 Jan 2020 - 1 comment
    La tempo pasas nehaltigeble kaj lasas agi du ĉefajn fortojn : forton de la vivo kaj forton de la morto. La forto de la vivo konstruas planitajn organismojn komence ege rapide kaj poste ĉiam malpli rapide. La forto de la morto malkonstruas komence tre malrapide kaj poste ĉiam pli. Do dum nia vivotempo agas paralele fortoj de negentropio (organizo, konstruo) kaj forto de entropio (kaoso, malkonstruo, malorganizo). Nehaltigeble. ĉar ĉiu havas la propran DNK,( konstru- kaj malkonstruplanon), kiu…

  • CHU MONDA REVOLUCIO?

    - 06 Nov 2019 - 5 comments
    "Dauras ribelo en Chilio - la ribelantoj unuigitaj chirkau unu ideo: Ni devas shanghi la Konstitucion, kiu datas el la tempo de Pinochet-a diktaturo. Per ghi oni difinas nov-liberalisman ekonomian modelon. Ni ne havas shatan regon sed korporacion." Tio estas subtitolo en artikolo de blogo "advance.hr" kaj tio difinas la esencon de ne nur ribelo en Chilio, sed akau de pluraj nuntempaj popolaj ribeloj. En Europo ankorau tiaj ribeloj ne brulas, sed esence la malkontento en preskau chiuj landoj,…

  • KIEL KOMUNIKI KUN ALITERANOJ?

    - 02 Nov 2019 - 2 comments
    Mi reagis al artikolo anglalingva pri spekuladoj kiel homoj komunikos kun eksterteranoj, se ili renkontos ilin jene: Tio estas klara afero. Interkomunikado inter homoj estas ebla nur pro la samaj strukturoj de nia konsisto: busho, oreloj kaj adekvata cerbosistemo. Homoj povas lerni kiun ajn alian homan lingvon, sed tute ne eblas lerni iun ajn bestan lingvon. Homo komunikas kun aliaj relative alte evoluintaj bestoj nur je subkonscia nivelo per kompreno se emocioj. DO, eksterteranoj povas havi tu…

  • LA HOMA PSIKO

    - 01 Nov 2019
    1. Ĉiu homo havas VIVOFORTON (latine vis vitalis). Tiun forton li ricevas kun la nasko kaj ĝi enestas dum la tuta vivo: ekde naskiĝo ĝis la morto, senŝanŝa. Pro ĝi la homo sen pensi batalas por la pluvivo. Se lia vivo estas en danĝero, la vivoforto daŭre partoprenas en la diversaj manieroj defendi la vivon. Tiu forto ne dependas de iu ajn alia psika influo. La homo ĉiam batalas por sia vivo. La saman vivoforton havas ĉiuj vivestaĵoj. 2. ĉiu homo havas KONSCION pri si mem. Tiun li ne havas…

  • Fajrego

    - 24 Aug 2019
    Aperis artikolo de A. Roša en Advance.hr pri la brazilaj incendioj kiun li komencas per priskribo de la fakto ke en San Paulo noktighis je la 15a horo pro enorma nigra nubo kiu venas de la amazonia regiono 3000 km for. Li analizas la fakton ke multighas la incendioj pro tio ke la bienistoj faras tion pro Bolsonara politiko kiu permesas al ili krei novajn agrikulturajn spacojn. Interalie li konkludas: "La incendiado de Amazonio, pulmo de la planedo, estas la plej bona pruvo pri la kapitalisma avi…

  • LA NUNA HOMARO ATINGIS LA FINON DE EVOLUO – KOMENCIĜAS DEEVULUO

    - 11 Aug 2019 - 5 comments
    La darvina teorio de evoluo kun natura selekto validas. Provoj nuligi tiun teorion estas malseriozaj. Oni ja trovas ostojn de diversaj antaŭhomaj evolustadioj multe pli aĝajn ol ili meritus laŭ lineara logiko de la evoluo, sed tio estas simple klarigebla. Pluraj homtipaj prahomoj atingis evoluon multe pli frue ol tiuj kiujn ni konis, sed tiuj ĉesis pro iu natura kastraofo, do iom post iom la evoluo atingis homo sapiens-on. Kaj nur kiam homo-sapiens atingis la evolupunkton en kiu komenciĝis…

  • CHU DEMOKRATIO HAVAS ANOMALIOJN

    - 06 Aug 2019
    Sekvante politikon de Trump, mi daure pensas kio estas fusha en demokratio? Li estas tute demokratie elektita kaj li estas unu el la plej teruraj gvidantoj kiu posedas tian potencon. Ankau Hitler estis korekte demokratie elektita kaj ekzistas pliaj ekzemploj. La mondo nun ne estas en danghero pro iu socia anomalio, sed pro funkcianta demokratio. Kiel oni povas klarigi tion? En la balotoj havas la rajton partopreni chiuj kaj tio ne garantias ke la elaktantoj certe bone elektos. Nome la rezultoj d…

  • LA ŜOVINISMO

    - 13 Jul 2019
    Mi revenis de la kaftrinkado kun geamikoj dum kiu okazis unu, en Kroatio ankorau ofta diskutado, pri temo rilata al kulpo aŭ nekulpo de la propra popolo en la lastatempa historio de la militoj. Ankaŭ multaj miaj amikoj, kiuj ne estas naciistoj au naciaj ŝovinistoj volas egaligi la kulpojn en la dua mondmilito, pro kio la nunaj registaroj de Kroatio kaj Serbio plu evoluigas naciiaman klarigon pri tio. En Kroatio dum la dua mondmilito okazis grandaj kulpoj de la tiamaj venkantaj partizanoj kiuj mo…

  • PRI EINSTEIN TEORIO DE RELATIVECO

    - 29 Jun 2019 - 1 comment
    Tiun teorion Einstein difinis en sia dua verko pri relativeco kiu nomiĝas Ĝenerala teorio de relativeco en la jaro 1915. Ĝi ŝangis la ĝistiaman absoluitan validecon de la Njutna mekanika fiziko. En la momento de starigo de la teorio li ne havis iun ajn pruvon pri tio ĉar la teorio validas nur en cirkonstancoj de grandegaj spacoj kaj grandegaj rapidecoj. En tiu teorio li asertas ke la spaco ne estas lineardimensia se ni mezuras ĝin en proksimeco de forta gravito. Nome grandaj masoj kun for…

  • KIAL SAĜAJ HOMOJ NE DUBAS PRI DOGMOJ

    - 28 Apr 2019 - 2 comments
    Ĉi-matene en la radio mi aŭdis aserton de iu pastro pri la klasika dogmo ke Dio kreis homon laŭ la propra bildo. Tiu dogmo estas bona ekzemplo pri absurdo de dogmoj. Se Dio kreis la homon laŭ sia aspekto, do li pli-malpli kopiis sin, tiukaze ankaŭ li bezonas kapon, buŝon, orelojn, krurojn, brakojn… Kial li bezonus tion, se li estas spirita estaĵo senmateria, ja nur kiel tia oni povas imagi ke li ekzistadas senlime longe. Se li faris homon laŭ sia aspekto, do li dependas de oksigeno por spiri p…

  • KIO ESTAS SPECIFA EN LA HOMA CERBO

    - 19 Apr 2019 - 7 comments
    Estas tempo antaŭ Pasko kaj ankaŭ televidaj elsendoj estas multaj dediĉitaj al religiaj temoj. Mi rigardis elsendon de d-ro Oz kiu estis dediĉita al specialaj kazoj, kiam homoj estis mortaj kaj tamen reviviĝis kaj atestis pri siaj travivaĵoj dum la periodo de ilia morto. Vi ĉiuj legis librojn pri tio kaj rigardis similajn elsendojn. Kiel kutime, multaj atestis pri tio ke ili estis ie en transa mondo kiu similis al la paradizo aŭ infero laŭ la koncepto de nia okcidenta kristanismo. Multaj parol…

  • DIFERENCO INTER VIRINOJ KAJ VIROJ

    - 07 Mar 2019 - 1 comment
    Okaze de la 8-a de marto – Tago de virinoj – mi cerbumis iom pri tio kiaj estas virinoj, kio estas ilia specifaĵo kaj diferenco disde viroj. Kaj jen mia konkludo. Virinoj estas antaŭ ĉio sinoferemaj kaj zorgemaj pri siaj proksimuloj, aparte pri tiuj kiuj havas problemojn aŭ suferas. Virino neniam forlasas proksimulon kun problemoj eĉ se tio tre domaĝas ŝian karieron kaj estonton. Tiun karakterizon la viroj ne havas. Tiusence oni povus diri ke virinoj estas sendube pli humanaj estaĵoj. Tamen…

  • ĈU LA MONDO ESTAS DEKSTRA AŬ MALDEKSTRA?

    - 17 Nov 2018 - 3 comments
    Mi legis ke aperas nova aspekto de intelekta batalo inter la tiel nomata maldektrularo kaj dekstrularo. Nome dektruloj ofensivas kaj evoluigas filozofiajn kaj aliajn teoriojn defende de la ideoj kiuj pravigas nur novliberisman politikon, kiuj subtenas kapitalismon kaj liberan merkaton. Denove mi devas miri ke la mondo ankoraŭ ne komprenas ion tre simplan. De simplaj politikistoj ĝis filozofoj, chiuj vidas la mondon funkciantan du-ideologie. Unuj estas konvinkitaj ke la esenco de la homo estas…

  • KIO SEKVAS POST KAPITALISMO

    - 16 Oct 2018 - 5 comments
    Mi tralegis ege interesan libron de juna nederlanda aŭtoro Rutger Bregman „Utopio por realistoj“. Mi ne memoras kiom da tempo pasis de la lasta fojo kiam mi legis iun libron dufoje. Chi tiu tiom valoras ke mi decidis relegi ĝin kaj noti ĉefpunktojn de ĉiuj 10 ĉapitroj por povi poste reuzi ilin. Iam kiam mi havos tempon, mi skribos pri la libro mem pli detale, sed nun mi resumas nur la plej gravajn konstatojn de ĉi tiu tre valora verko. La aŭtoro montras per atentigo al tre multaj eksperiment…

  • Nova postdemokratia monda ordo jam kreskas

    - 27 Sep 2018 - 6 comments
    En la historio facile videblas ke la ordoj kaj politikaj sistemoj daŭre ŝanĝiĝadas. En la lasta jercento establiĝis en la plej evoluintaj landoj la demokratia sistemo, kiu ŝajne iĝis normo por la estonto kaj el la usona vidpunkto oni devas tiun ordon ne nur konservi sed ankaŭ trudi al tiuj kiuj ĝin ankoraŭ ne havas. Sed la diktatoraj diversaj formoj de regado tamen rezistis kaj dum la dek lastaj jaroj evidente ili forte marŝas kaj konkeras pli da tereno. La demokratioj kun novliberisma kap…

255 articles in total