==EO==



Mankas virinoj !



Duono el la homaro, kaj eĉ pli, estas klare sub-reprezentata en la institucioj, en diversaj profesioj, inter la Nobel-premiitoj... Ne estas necese longtempe rigardi liston de stratnomoj en niaj urboj kaj vilaĝoj por konstati tiun maljustaĵon (1).

La progresado de scienco kaj tekniko ne ĉesis akceliĝi de kiam ekzistas la homaro. Ĉiu inventaĵo aŭ malkovro kontribuis kreskigi tiun akceladon. Ĉiu antaŭeniro malfermis la vojon al aliaj. Kun la komputilo kaj la kalkulpotenco, kiun ĝi ebligas, kun la Interreto kaj la rapideco kaj volumo de interŝanĝoj al kiuj ĝi malfermas aliron, la vojo malfermiĝas al realigoj neimageblaj antaŭ ne tiom fora tempo.

Sed la manifestiĝoj de barbareco kiuj aperas ankoraŭ ĉie en la mondo, montras ke ne estis progreso en la kapoj, la koroj kaj la spiritoj. Okazis kreskado de la damaĝoj, de la nombro da viktimoj. Estas ankoraŭ multe da landoj kie la virina kondiĉo estas infera, kio ne signifas ke la vira aŭ ĝenerala kondiĉo estas brila.


Propono al la urbestroj de Vendeo
al la municipaj Konsilantaroj kaj al la Komisionoj pri atribuado de la vojnomoj

De kiam ekzistas la Nobelpremio (1901), ĝi estis atribuita 809 fojojn, el kiuj nur 36-foje al virinoj. Pro tio ke unu el ili, Marie Joliot-Curie, ricevis ĝin dufoje (fiziko en 1903; kemio en 1911), ĝi koncernis nur 35 virinojn. Se oni subtrahas ankaŭ 20 organizaĵojn, la tutan ceteron ricevis viroj, do : 809 - 36 - 20 = 753 !

Ekzistas rimedo tre simpla por kontribui al evoluado de la spiritoj. Ĝi konsistas memorigi la rolon plenumitan fare de virinoj en la historio de la homaro. Tio estas nur simbolo, eta paŝo, sed unua paŝo. Tio estas la atribuo, al stratoj, placoj aŭ aliaj publikaj lokoj kaj konstruaĵoj, de nomoj de virinoj, kiuj ludis aparte rimarkindan rolon serve al la homaro. Virinoj ludis ankaŭ ne malofte gravan rolon en la sukceso de ili edzo, eĉ se estis ankaŭ fiaskoj. Kaj ne pli kostas al la komunumo atribui nomon de virino ol de viro. Eble nur ioma intelekta strebo. Ĉu estas obĵeto ?

 Ĉu estas tiel malfacile trovi nomojn de virinoj? Tiu ĉi informfolio ne sufiĉus por ilin ĉiuj mencii, sekve, ŝajna spreferinde, por ni, limigi tion al tiuj, kiuj havis ligitecon kun Esperanto, kiuj esprimiĝis favore al ĝi, aparte :

* Bertha von Suttner (Aŭstrio)
* Helen Keller (Usono)
* Marie Marvingt (Francio)
* Lidja Zamenhof (Pollando)

 Mallonga prezentaĵo pri ili aperas en tiu ĉi sama numero de Espéranto-Vendée (vd ankaŭ la antaŭan pri Marie Marvingt). Estas eble kaj dezirinde ne pensi nur pri grandaj figuroj de nia komunumo, de nia departemento, de nia regiono, de nia lando. En la epoko de la tutmondiĝo , gravas memorigi ke ankaŭ en aliaj landoj, eĉ malproksimaj, estis pensoj kaj agadoj kiuj indas altiri nian atenton. Humanismo estas senlima.

Kompreneble, oni ne forgesu ke, kiel edzinoj, kunulinoj aŭ patrinoj, multege da virinoj kontribuis, diskrete kaj efike, en la sukceso kaj famiĝo de viroj. “Piloti” infanon — ankoraŭ pli prave se estas pluraj ! — ĝis la plenkreska aĝo por fari el ĝi ekvilibran estulon postulas grandajn kvalitojn. Kion fari por ili ? Ĉu taŭgus, ekz. "Rue Maman chérie" (Strato karega panjo) ? Ideoj kaj proponoj estos bonvenaj.

 Pri Nobelpremio, ekzistas ankaŭ granda maljustaĵo : la plimulto el la Nobelpremioj estis atribuita al denaskaj anglalingvanoj dum ili reprezentas nuntempe nur 4,68% el la homaro (2). La kvin landoj de la spionreto Echelon (3) sole sumigas pli ol la duonon : Usono 309, Britio 114, Aŭstralio 9, Nov-Zelando 3, Kanado 17, t.e. 452 premioj (4).

Henri Masson, Prezidanto de Espéranto-Vendée

1. “La stratoj estas ofte nomataj laŭ nomoj de famaj viroj (multe pli malofte de famaj virinoj), nomoj de lokoj aŭ historiaj datoj.” — Laŭ la franclingva Wikipedia : http://fr.wikipedia.org/wiki/Rue_(voie)
2. Fonto : CIA — https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html . Procento malkreskanta pro la demografia evoluado : de 8% ĝis 4,68% en malpli ol 20 jaroj, kaj la agnoskata nombro de la variantoj de la angla atingas 38 (vd :Misfunctional FAA phraseology). "La angla estas lingvo tre facile malbone parolebla." (Winston Churchill). "La malfacileco verki en la angla estas al mi ekstreme enuiga”. (Charles Dickens).
3. Virinoj de Women Peace Camp kontraŭstaris al ĝi — http://fr.wikipedia.org/wiki/Echelon
4. Laŭlanda listo : http://eo.wikipedia.org/wiki/Nobelpremiitoj_(laŭlanda_listo)
Ligiloj :
(FR) - http://www-csnsm.in2p3.fr/nominatif/thibault/sfp/expositions/femmes-et-sciences.pdf (virinoj kaj sciencoj — pdf)
(FR) - http://www.populationdata.net/droits_humains/femmes-prix-nobels.php (franclingva listo de la Nobelpremiitinoj)
(EN) - http://nobelprize.org/nobel_prizes/lists/women.html (anglalingva listo de la Nobelpremiitinoj)


==FR==

Ça manque de femmes !

La moitié de l’humanité, et même un peu plus, est nettement sous-représentée dans les institutions, dans diverses professions, parmi les prix Nobel... Il n’est pas nécessaire de regarder longtemps une liste des noms de rues de nos villes et villages pour constater cette injustice (1).

La progression des sciences et des techniques n’a cessé de s’accélérer depuis que l’humanité existe. Chaque invention ou découverte a contribué à accentuer cette accélération. Chaque avancée a ouvert la voie à d’autres. Avec l’ordinateur et les puissances de calcul qu’il permet, avec l’Internet et la rapidité et le volume des échanges aŭquels il donne accès, la voie s’ouvre à des réalisations inimaginables il n’y a pas si longtemps.

Mais les manifestations de barbarie qui apparaissent encore partout dans le monde montrent qu’il n’y a guère eu de progression dans les têtes, les coeurs et les esprits. Il y a eu un accroissement des dégâts, du nombre de victimes. Il y a encore beaucoup de pays où la condition féminine est infernale, ce qui ne signifie nullement que la condition masculine ou générale soit brillante.

Proposition aŭ maires de Vendée
aŭ Conseils municipaŭ et aŭ Commissions d’attribution des noms de rues

Depuis que le prix Nobel existe (1901), il a été attribué 809 fois, dont seulement 36 fois à des femmes. Du fait que l’une d’entre-elles, Marie Joliot-Curie, l’a obtenu deŭ fois (physique en 1903; chimie en 1911), il n’a concerné que 35 femmes. Si l’on soustrait aussi 20 organisations, tout le reste a été obtenu par des hommes, donc : 809 - 36 - 20 = 753 !

Il existe un moyen fort simple de contribuer à une évolution des esprits. Il consiste à rappeler le rôle accompli par des femmes dans l’histoire de l’humanité. Ce n’est qu’un symbole, un petits pas, mais c’est un premier pas. C’est l’attribution, à des rues, places ou autres lieŭ et édifices publics, de noms de femmes qui ont joué un rôle particulièrement remarquable au service de l’humanité. Il n’est pas rare aussi que des femmes aient joué un rôle important dans la réussite de leur époŭ, même s’il y a eu des échec aussi. Et ça ne coûte pas plus cher aŭ communes d’attribuer un nom de femme qu’un nom d’homme. Peut-être seulement un petit effort cérébral. Y a-t-il objection ?

Est-ce si difficile de trouver des noms de femmes ? Cette feuille d’information ne suffirait pas pour toutes les mentionner, aussi, il semble préférable de se limiter, pour nous, à quelques unes de celles qui ont eu un lien avec l’espéranto, qui se sont exprimées en sa faveur, en particulier :

* Bertha von Suttner (Autriche)
* Helen Keller (États-Unis)
* Marie Marvingt (France)
* Lidja Zamenhof (Pologne)

Une brève présentation d’elles apparaît en ce numéro (voir aussi le précédent pour Marie Marvingt). Il est possible et souhaitable de ne pas penser seulement à des grandes figures de notre commune, de notre département, de notre région, de notre pays. À l’heure de la mondialisation, il est important de rappeler que dans d’autres pays aussi, même lointains, il y a eu des pensées et des actions qui méritent d’attirer notre attention. L’humanisme n’a pas de frontières.

Naturellement, il ne faut pas oublier que, en tant qu'épouses, compagnes ou mères, de très nombreuses femmes ont contribué, discrètement et efficacement, au succès et à la notoriété d'hommes. “Piloter” un enfant — à plus forte raison plusieurs ! — jusqu’à l’âge adulte pour en faire un être équilibré exige de grandes qualités. Que faire pour elles ? Le nom "Rue Maman chérie" conviendrait-il ? Des idées et propositions seront bienvenues.

À propos du prix Nobel, il existe aussi une autre injustice : la majorité des prix Nobel a été attribuée à des natifs anglophones alors qu’ils ne représentent aujourd’hui que 4,68% de l’humanité (2). Les cinq pays du réseau d’espionnage Echelon (3) en totalisent à eŭ seuls plus de la moitié : États-Unis 309, Grande-Bretagne 114, Australie 9, Nouvelle-Zélande 3, Canada 17, soit 452 prix (4).

Henri Masson, Président d’Espéranto-Vendée

1. “Les rues sont souvent nommées d'après des hommes célèbres (beaucoup plus rarement d'après des femmes célèbres), des noms de lieŭ ou des dates historiques.” — (FR) http://fr.wikipedia.org/wiki/Rue_(voie)
2. Source : CIA — https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html . Pourcentage en décroissance du fait de l’évolution démographique mondiale : de 8% à 4,68% % en moins de 20 ans, et le nombre reconnu de variantes de l’anglais s’élève à 38 (voyez : Misfunctional FAA phraseology). "L'anglais est une langue très facile à parler mal." (Winston Churchill). "La difficulté d’écrire l’anglais m’est extrêmement ennuyeuse”. (Charles Dickens).
3. Des femmes du Women Peace Camp s’y sont opposées — (EN) http://fr.wikipedia.org/wiki/Echelon
4. Liste par pays (EO) : http://eo.wikipedia.org/wiki/Nobelpremiitoj_(laŭlanda_listo)
Liens :
(FR) - http://www-csnsm.in2p3.fr/nominatif/thibault/sfp/expositions/femmes-et-sciences.pdf
(FR) - http://www.populationdata.net/droits_humains/femmes-prix-nobels.php
(EN) - http://nobelprize.org/nobel_prizes/lists/women.html

===
Enskribiĝo kaj malenskribiĝo al tiu informlisto laŭ simpla peto
Inscription et désinscription à cette liste d'information sur simple demande.
Tiuj ĉi informoj estas libere uzeblaj, prefere kun mencio de la fonto.
Ces informations sont librement utilisables, de préférence avec mention de la source.
Henri Masson
http://www.ipernity.com/home/32119
espero.hm(ĉe)wanadoo.fr